Realizacja zadań kontrolnych w 2003 roku

Łódź, dnia 17 marca 2004 roku

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
WYDZIAŁU KONTROLI GOSPODARKI FINANSOWEJ
REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ W ŁODZI
W 2003 ROKU

Dane dotyczące realizacji zadań kontrolnych

W ramach realizacji zadań kontrolnych Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi w 2003 roku przeprowadziła 87 kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych, w tym:

55 – kontroli kompleksowych,
32 – kontroli doraźnych,

Zadania kontrolne realizowane były na podstawie uchwalonych przez Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej planów kontroli (uchwała nr 33/151/2002 z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie planu kontroli przeprowadzanych przez Wydział Kontroli Gospodarki Finansowej RIO w Łodzi w I półroczu 2003 roku oraz uchwała nr 16/48/2003 z dnia 23 czerwca 2003 roku w sprawie planu kontroli przeprowadzanych przez Wydział Kontroli Gospodarki Finansowej RIO w Łodzi w II półroczu 2003 roku).

Wydział Kontroli zrealizował wszystkie zaplanowane na 2003 rok kontrole kompleksowe, z wyjątkiem kontroli w Gminie Osjaków. Kontrola ta planowana była po upływie trzech lat od poprzedniej kontroli kompleksowej, w związku z czym nie miało to wpływu na zachowanie obowiązku przeprowadzania kompleksowej kontroli gospodarki finansowej w jednostce samorządu terytorialnego nie rzadziej niż raz na cztery lata. Wykaz przeprowadzonych kontroli kompleksowych stanowi załącznik nr 1 do protokołu kontroli.

W wyniku czynności kontrolnych przekazano 27 zawiadomień o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, w opracowaniu znajduje się jeszcze 9 zawiadomień.

Naruszenie prawa zarzucono 368 pracownikom kontrolowanych jednostek.

Efekty finansowe przeprowadzonych kontroli ocenia się na około 8.500.000 zł. Na powyższą kwotę składają się wydatki uznane za bezpodstawne, niezrealizowane dochody, dochody zrealizowane w zaniżonej wysokości oraz nie wyegzekwowane zaległości.

Na podstawie decyzji Prezesa RIO, podjęte zostały także kontrole doraźne. Kontrole te przeprowadzone zostały, w szczególności, w związku z otrzymanymi wnioskami o ich podjęcie ze strony organów policji lub prokuratury oraz skargami wnoszonymi przez różne instytucje, radnych i mieszkańców. Dwie kontrole podjęto na wniosek Najwyższej Izby Kontroli, w ramach prowadzonej przez NIK kontroli wykorzystania dotacji przekazanych podmiotom nie zaliczonym do sektora finansów publicznych w zakresie kultury.

W 2003 roku przeprowadzono 32 kontrole doraźne w niżej wymienionych jednostkach:

1. Miasto Pabianice (zamówienia publiczne na obsługę bankową),
   
2. Centrum Kształcenia Praktycznego w Bełchatowie (gospodarka finansowa i zamówienia publiczne),
   
3. Miasto Łódź (gospodarka finansowa i zamówienia publiczne),
   
4. Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Obsługi Szkół w Burzeninie (gospodarka finansowa i zamówienia publiczne),
   
5. Miasto Skierniewice (wydatki osobowe),
   
6. Gmina Ozorków (gospodarowanie mieniem komunalnym),
   
7. Miasto Pabianice (zamówienia publiczne),
   
8. Międzygminny Ludowy Klub Sportowy „Budowlani” w Wieluniu (wykorzystanie dotacji otrzymanych z budżetu jst),
   
9. Stowarzyszenie Profilaktyki i Terapii „Tratwa” w Wieluniu (wykorzystanie dotacji otrzymanych z budżetu jst),
   
10. Zespół Opieki Zdrowotnej dla Szkół Wyższych „PLMA” w Łodzi (gospodarka finansowa),
    
11. Stowarzyszenie Działań Artystycznych „Galeria Off” w Piotrkowie Trybunalskim (wykorzystanie dotacji otrzymanych z budżetu jst),
    
12. Stowarzyszenie Przyjaciół Ognisk Artystycznych w Piotrkowie Trybunalskim (wykorzystanie dotacji otrzymanych z budżetu jst),
    
13. Miasto i Gmina Wieluń (udzielanie dotacji na rzecz podmiotów nie zaliczonych do sektora finansów publicznych),
    
14. Gmina Lututów (wydatki osobowe),
    
15. Miejski Klub Sportowy „Bzura” w Ozorkowie (wykorzystanie dotacji otrzymanych z budżetu jst),
    
16. Administracja Nieruchomościami Łódź-Bałuty „Doły” (gospodarka finansowa),
    
17. Miasto Ozorków (udzielanie dotacji na rzecz podmiotów nie zaliczonych do sektora finansów publicznych),
    
18. Miejski Klub Sportowy „Kutno” w Kutnie (wykorzystanie dotacji otrzymanych z budżetu jst),
    
19. Miasto Kutno (udzielanie dotacji na rzecz podmiotów nie zaliczonych do sektora finansów publicznych),
    
20. Gmina Godzianów (kontrola sprawdzająca wykonanie zaleceń pokontrolnych),
    
21. Miasto i Gmina Poddębice (realizacja dochodów),
    
22. Miasto i Gmina Koluszki (realizacja inwestycji i zamówień publicznych),
    
23. Miasto i Gmina Uniejów (inwestycje, zamówienia publiczne, nieruchomości),
    
24. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Sp. z o.o. w Zduńskiej Woli (zamówienia publiczne),
    
25. Dom Pomocy Społecznej w Łodzi (gospodarka finansowa i zamówienia publiczne),
    
26. Miasto Piotrków Trybunalski (wykorzystanie środków otrzymanych z PFRON),
    
27. Gmina Dłutów (gospodarka finansowa gminnych jednostek organizacyjnych),
    
28. Gmina Pabianice (kontrola sprawdzająca wykonanie zaleceń pokontrolnych),
    
29. Gminny Zespół Obsługi Szkół w Bełchatowie (zamówienia publiczne),
    
30. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Piotrkowie Trybunalskim (gospodarka finansowa i zamówienia publiczne),
    
31. Gmina Godzianów (realizacja inwestycji i udzielanie zamówień publicznych),
    
32. Energetyka Cieplna Spółka z o.o. w Skieniewicach (ewidencja i inwentaryzacja majątku spółki oraz udzielanie zamówień publicznych).

W 2003 roku, w ramach powyższych kontroli przeprowadzono także 3 kontrole sprawdzające wykonanie zaleceń pokontrolnych w gminach: Pabianice, Skierniewice (Miasto) i Godzianów. Podana liczba nie jest z pewnością wystarczającą, mając na uwadze efekt szybkiego sprawdzenia wykonania przekazanych wniosków pokontrolnych. Istotną przeszkodą w przeprowadzeniu większej liczby kontroli sprawdzających był jednakże brak środków finansowych na działalność kontrolną.

W ramach kontroli kompleksowej badane były w szczególności następujące zagadnienia:

• regulacje wewnętrzne (np. zakładowy plan kont, instrukcja obiegu dowodów księgowych, instrukcja inwentaryzacyjna, procedury kontroli wewnętrznej),
  
• organizacja i funkcjonowanie służb finansowych,
  
• urządzenia księgowe i sprawozdawczość,
  
• prawidłowość ewidencji księgowej,
  
• gospodarka kasowa,
  
• rozrachunki,
  
• ewidencja majątku i inwentaryzacja,
  
• dochody z podatków i opłat lokalnych,
  
• dochody z majątku gminy,
  
• pozostałe dochody (za zajęcie pasa drogowego, za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych),
  
• wydatki bieżące, w tym wydatki osobowe,
  
• wydatki majątkowe, w tym wydatki inwestycyjne,
  
• dotowanie jednostek spoza sektora finansów publicznych,
  
• przestrzeganie przepisów ustawy o zamówieniach publicznych,
  
• realizacja zadań na podstawie porozumień zawieranych z jednostkami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej,
  
• powiązanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego z jednostkami organizacyjnymi.

W 2003 roku inspektorzy kontroli RIO w Łodzi, w ramach prowadzonych kontroli kompleksowych i doraźnych, badali także tzw. tematy koordynowane (tematyka kontrolowana przez wszystkie izby według przyjętych tez kontrolnych). Tematy koordynowane dotyczyły:

1. wykorzystania dotacji przez podmioty nie zaliczone do sektora finansów publicznych, przekazywanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego;
   
2. funkcjonowania kontroli wewnętrznej,

Stosowne materiały dotyczące kontroli wymienionych zagadnień przekazane zostały właściwym regionalnym izbom obrachunkowym (RIO Białystok, RIO Katowice).
Zgodnie z art. 9 ust.2 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U. nr 55, poz.577 z późn zm.) na podstawie wyników przeprowadzonych kontroli, Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi przekazywała kontrolowanym jednostkom wystąpienia pokontrolne, wskazując stwierdzone nieprawidłowości oraz formułując wnioski pokontrolne mające na celu ich usunięcie. Kontrolowane jednostki, wypełniając obowiązek wynikający z art.9 ust.3 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, przekazywały RIO w Łodzi informacje o sposobie wykonania lub przyczynach niewykonania wniosków pokontrolnych.
Zastrzeżenia do wniosków pokontrolnych zgłosiły dwie kontrolowane jednostki, tj. Stowarzyszenie Profilaktyki i Terapii „Tratwa” w Wieluniu oraz Miejski Klub Sportowy „Bzura”
w Ozorkowie. Z czterech wniesionych zastrzeżeń - dwa zostały przez Kolegium RIO oddalone, pozostałe dwa uwzględniono.

W trakcie kontroli inspektorzy RIO w Łodzi, w zakresie kontrolowanej tematyki, udzielali pracownikom kontrolowanych podmiotów, stosownego instruktażu.

Informacja dotycząca skarg i wniosków wpływających do RIO w 2003 roku (otrzymanych do załatwienia przez Wydział Kontroli) oraz przekazywanych informacji i sygnalizacji.

W 2003 roku RIO w Łodzi otrzymała cały szereg skarg i wniosków dotyczących nieprawidłowości związanych z funkcjonowaniem organów jednostek samorządu terytorialnego. Korespondencja ta adresowana była ze strony radnych, komisji organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, organizacji społecznych oraz mieszkańców. Wnioski o podjęcie czynności kontrolnych przekazane zostały również przez Najwyższą Izbę Kontroli, Wojewodę Łódzkiego, Policję oraz Prokuraturę. Wskazane skargi i wnioski uwzględniane były w ramach prowadzonych w 2003 roku kontroli. Natomiast skargi i wnioski, co do których nie było możliwości podjęcia czynności kontrolnych w 2003 roku, wzięto pod uwagę przy konstruowaniu planu kontroli na 2004 rok.Zestawienie skarg i wniosków otrzymanych od radnych, komisji organów stanowiących, organizacji społecznych oraz mieszkańców przedstawiono w poniższej tabeli:

Jednostka samorządu terytorialnego	Skarżący(wnioskodawca)	Podjęte czynności kontrolne	Przedmiot skargi – wniosku
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji Sp. z o.o. w Zduńskiej Woli	Prokurent PPHU B&K Spółka z o.o. w Zduńskiej Woli	Kontrola doraźna w 2003 r.	Nieprawidłowości dotyczące przestrzegania ustawy o zamówieniach publicznych
Miasto Piotrków Trybunalski	Prezydent Miasta	Kontrola kompleksowa w 2003 roku, dotycząca gospodarki finansowej i zamówień publicznych.	Ocena istniejącego stanu gospodarki finansowej miasta
Miasto Łódź	Mieszkaniec	Wszczęcie postępowania wyjaśniającego i zaplanowanie kontroli w I półroczu 2004 roku	Oddanie w wieczyste użytkowanie nieruchomości na rzecz Polskiego Związku Łowieckiego
Miasto Łódź	Mieszkaniec	Wszczęcie postępowania na podstawie art.88 ustawy o samorządzie gminnym. Kontrolę zaplanowano w I półroczu 2004 roku	Nieprawidłowości w działaniu organów Gminy dotyczące realizacji dochodów z tytułu podatku od nieruchomości
Powiat Zgierski	Starosta Zgierski	Wszczęto postępowanie, poruszone w skardze zagadnienia zbadano w trakcie kontroli kompleksowej w 2004 roku	Udzielanie zamówień publicznych przez zarząd poprzedniej kadencji
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Radomsku	Starosta Radomszczański	Wniosek zostanie rozważony przy konstruowaniu planów kontroli na dalsze lata. Pouczono starostę o możliwości podjęcia kontroli w myśl postanowień aryt.127 ust.1 uofp	Rozdysponowanie subwencji oraz wydatki osobowe nauczycieli
Gmina Mniszków	Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Rady Gminy	Informacje zawarte w skardze skontrolowano w trakcie kontroli kompleksowej Gminy w 2004 roku	Nieprawidłowości dotyczące dochodów z tytułu podatków i opłat lokalnych oraz realizacji inwestycji
Miasto Łódź	PPU MARK-REMO s.c. w Łodzi	Do wykorzystania w ramach kolejnych kontroli w Mieście Łodzi	Utracone dochody z tytułu opłaty targowej na targowiskach Tatrzańska-Rydla-Zapolskiej w Łodzi
Gmina Kleszczów	Mieszkańcy	Informację o nieprawidłowościach przesłano do Prokuratury Rejonowej w Bełchatowie	Rozliczenie prac remontowych w budynkach komunalnych oraz budowa boiska sportowego w Łękińsku
Centrum Kształcenia Praktycznego w Bełchatowie	Starosta Bełchatowski	Przeprowadzono kontrolę doraźną w 2003 roku	Gospodarka finansowa (nieprawidłowości w zakresie sporządzania bilansu) i zamówienia publiczne
Gmina Dłutów	Były wójt Gminy	Podtrzymano stanowisko zawarte w wystąpieniu pokontrolnym nrWK.0915/10/03	Wydatki na podróże służbowe
Miasto Tomaszów Mazowiecki	Prezydent Miasta	Skargę zbadano w ramach kontroli kompleksowej w Mieście Tomaszów Mazowiecki przeprowadzonej w 2003 roku	Nieprawidłowości w poborze opłaty targowej
Gmina Żychlin	Przewodnicząca Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej	Zbadano w ramach kontroli kompleksowej w 2003 roku	Zasady wynagradzania pracowników samorządowych
Fundacja Pomocy Osobom Uzależnionym „Uwolnienie” w Łodzi	Wydział Zdrowia Publicznego Urzędu Miasta Łodzi	Brak kompetencji RIO w Łodzi. Poinformowano wnioskodawcę	Gospodarka finansowa
Miasto Łowicz	Mieszkanka	Poinformowano zainteresowaną o braku kompetencji RIO do przeprowadzenia kontroli co do zasadności wyboru przez burmistrza miasta sponsorów imprezy	Nieprawidłowości związane z wyborem sponsorów Jarmarku Łowickiego
Miasto Kamieńsk	Burmistrz Miasta oraz Przewodniczący Rady Miejskiej	Zbadano w ramach kontroli kompleksowej w 2003 roku	Realizacja inwestycji gminnych i przestrzeganie ustawy o zamówieniach publicznych
Miasto Łódź	Mieszkanka	Sprawa została zbadana przez WKGF w ramach wszczętego postępowania – nie dopatrzono się nieprawidłowości w działaniach UMŁ, mających na celu wyegzekwowanie należnych wierzytelności	Skarga dotycząca niewłaściwego naliczenia odsetek za zwłokę oraz kosztów egzekucyjnych
Miasto Pabianice	Radny	Wszczęto postępowanie na podstawie art.88 ustawy o samorządzie gminnym. Poinformowano zainteresowanego o wynikach ustaleń	Dotyczy obsługi prawnej Urzędu
Miasto Piotrków Trybunalski	Mieszkaniec	Kontrola kompleksowa prowadzona była w 2003 roku. Piszącemu udzielono odpowiedzi, że poruszone przez niego zagadnienia będą przedmiotem najbliższej kontroli	Inwestycje gminne
Miasto Piotrków Trybunalski	Radny	Skargę zbadano w ramach kontroli kompleksowej w 2003 roku	Realizacja wydatków na inwestycje, przestrzeganie przepisów ustawy o zamówieniach publicznych
Miasto Bełchatów	Systemy komputerowe TOYA Spółka z o.o. w Łodzi	Skargę zbadano w ramach kontroli kompleksowej w 2003 roku	Nieprawidłowości związane ze stosowaniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych
Miasto i Gmina Brzeziny	Redakcja„Obserwator” w Koluszkach	Do wykorzystania w ramach najbliższej kontroli	Nieprawidłowości dotyczące budowy dróg gminnych
Gmina Rozprza	Rada Sołecka w Rozprzy	Zbadano w ramach kontroli kompleksowej w II półroczu 2003 roku	Gospodarowanie mieniem gminy
Gmina Słupia	Mieszkaniec	Kontrola kompleksowa w I półroczu 2003 roku	Realizacja wydatków osobowych
Miasto i Gmina Brzeziny	Mieszkańcy oraz radni gminy	Do wykorzystania w trakcie najbliższej kontroli	Gospodarka finansowa, inwestycje, zamówienia publiczne
Miasto Skierniewice	Radna	Informacje przekazane wykorzystano w kontroli doraźnej w 2003 roku	Dotacje przekazywane z budżetu jst na rzecz jednostek spoza sektora finansów publicznych
Gmina Krzyżanów	Radna	Wszczęto postępowanie wyjaśniające w sprawie wydatków budżetowych, o wynikach którego poinformowano piszącą. Natomiast zagadnienie dotyczące organizacji robót publicznych – będzie przedmiotem czynności kontrolnych	Wydatki budżetowe (inwestycyjne) oraz organizacja robót publicznych
Gmina Kobiele Wielkie	Spółka jawna ART-BUD	W ramach kontroli kompleksowej w 2004 roku	Realizacja inwestycji budowy sieci sanitarnej
Powiat Zgierski	Przewodnicząca Rady Powiatu	Sprawę zbadano w ramach kontroli kompleksowej w I kwartale 2004 roku	Gospodarka finansowa powiatu
Gmina Wodzierady	Radny	Zagadnienia przedstawione przez radnego zostaną zbadane w ramach rozpoczętej w I kwartale 2004 roku kontroli kompleksowej	Gospodarka finansowa i zamówienia publiczne
Miasto Pabianice	Radny	Wszczęto postępowanie na podstawie art.88 uosg. Udzielono odpowiedzi skarżącemu	Nieprawidłowe gospodarowanie ZFŚS
Miasto Piotrków Trybunalski	Klub Narodowy	Zarzuty badane będą w ramach kontroli zaplanowanej w I półroczu 2004 roku	Nieprzestrzeganie przepisów ustawy o zamówieniach publicznych
Administracja Nieruchomościami Łódź-Bałuty „Doły”	Wspólnota Mieszkaniowa	Zbadano w ramach kontroli doraźnej w 2003r.	Nieterminowe rozliczanie miesięcznych kosztów zarządu
Gmina Klonowa	Mieszkaniec	Do zbadania w ramach kontroli kompleksowej w I półroczu 2004 roku	Gospodarka finansowa i zamówienia publiczne
Gmina Widawa	Mieszkaniec	Zarzuty zbadano podczas czynności kontrolnych, w ramach przeprowadzonej w2003 roku kontroli kompleksowej	Nieprawidłowości przy udzielaniu pożyczek z ZFŚS na rzecz pracowników oświaty
Miasto Piotrków Trybunalski	Przewodniczący Rady Miejskiej	Zarzuty badane będą w ramach kontroli zaplanowanej w I półroczu 2004 roku	Zamówienie publiczne dotyczące wykonania usługi przeprowadzania dzieci przez jezdnię
Gmina Gomunice	Radni	Zarzuty zbadano w ramach kontroli kompleksowej w 2003 roku	Gospodarka finansowa i zamówienia publiczne
Gmina Krośniewice	Zastępca przewodniczącego Komisji Rewizyjnej	Zarzuty badane będą w ramach kontroli kompleksowej w I półroczu 2004 roku	Udzielanie zamówień publicznych
Powiat Sieradzki	Mieszkaniec	Zarzuty przedstawione przez piszącego zostały zbadane podczas kontroli kompleksowej w 2003 roku	Pobieranie opłat za zajęcie pasa drogowego pasa drogowego
Gmina Żytno	Mieszkaniec	Informacje zawarte w piśmie zostaną wykorzystane przy okazji najbliższej kontroli	Gospodarka finansowa i zamówienia publiczne
Miasto Tuszyn	Radny	Wszczęto postępowanie wyjaśniające na podstawie art.88 usg. Udzielono odpowiedzi skarżącemu.	Wyrządzenie szkody materialnej pracodawcy przez pracowników

W ramach czynności kontrolnych w 2003 roku zbadano wnioski organów policji i prokuratury, jak również materiały z przeprowadzonych kontroli przekazano tym organom na ich wniosek przekazany po zakończeniu kontroli. Dotyczyło to następujących jednostek samorządu terytorialnego i ich jednostek organizacyjnych: Miasto Radomsko (udzielanie zamówień publicznych na remonty i konserwację oświetlenia); Centrum Kształcenia Praktycznego w Bełchatowie (ewidencja i inwentaryzacja majątku, prowadzenie rachunkowości); Gmina Gomunice (wydatki inwestycyjne, zamówienia publiczne); Gmina Lututów (wydatki osobowe, wydatki na podróże służbowe, wykorzystanie środków ZFŚS); Miasto Pabianice (przeprowadzono dwie kontrole doraźne, w wyniku których zbadano sprawy dotyczące udzielania zamówień publicznych); Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Piotrkowie Trybunalskim (gospodarowanie przydzielonym majątkiem); Miasto Tomaszów Mazowiecki (wydatki związane ze zorganizowaniem wysypiska odpadów komunalnych); Miasto i Gmina Uniejów (udzielanie zamówień publicznych); Gmina Widawa (wykorzystanie środków z ZFŚS); Zespół Opieki Zdrowotnej dla Szkół Wyższych „PLMA” w Łodzi (zawieranie umów cywilnoprawnych), Miasto Skierniewice (zawieranie umów dotyczących udzielania dotacji); Miasto Koluszki (realizacja wydatków inwestycyjnych – drogowych), Miasto i Gmina Kamieńsk (wydatki inwestycyjne i zamówienia publiczne).

Na podstawie wyników kontroli przeprowadzonej w gminach: Sulmierzyce, Łowicz i Godzianów – Regionalna Izba Obrachunkowa Łodzi złożyła do właściwych organów prokuratury zawiadomienia o prawdopodobieństwie popełnienia przestępstwa.

Informację o rezultatach: kompleksowych kontroli Gminy Rawa Mazowiecka i Gminy Grabów oraz doraźnych kontroli Miasta Piotrkowa Trybunalskiego i Miasta Łodzi (wykorzystanie środków z funduszu ISPA) – przekazano Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Do Zarządu Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych przekazano wystąpienie pokontrolne (skierowane przez RIO w wyniku kontroli doraźnej do Miasta Piotrków Trybunalski), w części dotyczącej zakupu autobusu dla Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Piotrkowie Trybunalskim.

Delegaturze Najwyższej Izbie Kontroli w Łodzi przekazano materiały z kontroli przeprowadzonych w Gminie Żytno, Gminie Grabów. Najwyższej Izbie Kontroli w Warszawie przekazano materiały z kontroli przeprowadzonych w dwóch stowarzyszeniach, które otrzymały dotacje na zadania z zakresu kultury.

Wojewodę Łódzkiego poinformowano o wynikach kontroli dotyczących następujących gmin: Stryków, Miasto Skierniewice (dotyczy Miejskiego Klubu Sportowego „UNIA”), Gmina Ozorków.

Do Okręgowego Inspektoratu Państwowej Inspekcji Pracy w Łodzi przekazano materiał pokontrolny dotyczący Gminy Lututów.

Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych przekazano kserokopie protokołów kontroli przeprowadzonych w Mieście Pabianice (dotyczyły udzielenia zamówienia publicznego na obsługę bankową gminy oraz zamówienia publicznego na remont ulicy).

Ogólna charakterystyka w zakresie wyników realizowanych kontroli

Kontrole przeprowadzone przez RIO w Łodzi w 2003 roku miały miejsce w gminnych i powiatowych jednostkach samorządu terytorialnego oraz samorządowych jednostkach organizacyjnych, a także jednostkach nie zaliczonych do sektora finansów publicznych. Ogólne odniesienie się do wyników całorocznej pracy jest o tyle trudne, że wyniki zrealizowanych kontroli były bardzo zróżnicowane. W szeregu jednostkach rezultaty czynności kontrolnych nie dawały podstaw do formułowania daleko idących zastrzeżeń w zakresie gospodarki finansowej i zamówień publicznych. W kilku jednak wypadkach ujawnione naruszenia miały istotny charakter i dotyczyły wielu obszarów objętych kontrolą przez inspektorów RIO. W pierwszej kolejności wymienić należy w tej grupie kompleksowe kontrole gospodarki finansowej i zamówień publicznych przeprowadzone w: Mieście Zgierz, Mieście i Gminie Kamieńsk, Mieście Tomaszów Mazowiecki, Gminie Nowe Ostrowy, Mieście Piotrków Trybunalski, Gminie Jeżów oraz Zespole Opieki Zdrowotnej dla Szkół Wyższych „PLMA” w Łodzi.
Stwierdzone przez RIO nieprawidłowości w dalszym ciągu koncentrowały się wokół zagadnień udzielania zamówień publicznych i realizacji inwestycji oraz uzyskanych dochodów z tytułu podatków lokalnych i opłat. Może to budzić niepokój także z tych względów, że działalność szkoleniowa Izby w tym zakresie była bardzo intensywna. Znajomość procedur wynikających z ustawy nie zawsze jednak gwarantuje udzielenie zamówienia publicznego zgodnie z prawem. W kilku przypadkach inspektorzy RIO wykazali w protokołach świadome naruszanie przepisów mające na celu doprowadzenie do wyboru określonego wykonawcy. Mieć należy tutaj na względzie ograniczone środki dowodowe jakimi dysponują pracownicy RIO, nie pozwalające w wielu wypadkach na pełną weryfikację badanych postępowań.
Wydaje się, że dla znaczącej poprawy stopnia przestrzegania przepisów o zamówieniach publicznych ważna będzie zarówno wiedza osób organizujących postępowania, jak również świadomość osób kierujących jednostkami samorządowymi co do tego, że wskazane unormowania rzeczywiście są instrumentem dokonywania optymalnych, ekonomicznie uzasadnionych wyborów. Traktowanie przedmiotowych unormowań jako zbędnych, ograniczających możliwości doboru dostawców i wykonawców, czy nawet utrudniających wybór tych „właściwych” (np. miejscowych) z pewnością nie tworzy przesłanek do prawidłowego postępowania w omawianym zakresie.
Istotną część tematyki kontroli kompleksowych stanowiło badanie kwestii pobierania dochodów z tytułu podatków i opłat lokalnych, ze szczególnym uwzględnieniem terminowości podejmowania czynności windykacyjnych. W wielu wypadkach zaniechania w tym zakresie sięgały wielomiesięcznych okresów.

Jak wskazano na wstępie sprawozdania w 2003 roku RIO w Łodzi badała pewne tematy w ramach tzw. kontroli koordynowanych, którymi objęto następujące zagadnienia: (1) wykorzystania dotacji przez podmioty nie zaliczone do sektora finansów publicznych, przekazywanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego; (2) funkcjonowanie kontroli wewnętrznej.

Rok 2003 rok był kolejnym rokiem, w którym przedmiotem badania było spełnienie przez kontrolowane jednostki wymogów w zakresie wewnętrznej kontroli finansowej. Podkreślić należy, że obowiązujące od dnia 1 stycznia 2002 roku zmiany w ustawie o finansach publicznych, w istotny sposób zmieniły obowiązki jednostek sektora finansów publicznych związane z wykonywaniem kontroli finansowej. Ustawodawca rozszerzył, przede wszystkim, obszar w jakim powinny funkcjonować mechanizmy kontrolne, odnosząc je do całokształtu procesów związanych z gromadzeniem i rozdysponowaniem środków publicznych oraz gospodarowaniem majątkiem. Rezultaty czynności kontrolnych pokazują, że jednostki największą trudność mają z pisemnym ustaleniem procedur kontroli. W każdej bowiem z jednostek procedury te, w różnym kształcie, faktycznie funkcjonują, znajdując swój wyraz formalny w szeregu unormowań wewnętrznych (np. instrukcja inwentaryzacyjna, plan kont, instrukcja obiegu i kontroli dokumentów księgowych). Kontrole RIO wykazały także w wielu wypadkach zaniechanie podejmowania przez organ wykonawczy gminy jakichkolwiek działań kontrolnych wobec jednostek organizacyjnych, w szczególności - w oparciu
o art.127 ustawy o finansach publicznych.

Zestawienie najistotniejszych nieprawidłowości stwierdzanych w toku kontroli

Poniżej przedstawiono zestawienie najczęściej pojawiających się nieprawidłowości – stwierdzanych w ramach realizowanych w 2003 roku kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych.

W zakresie spraw organizacyjnych
Cel kontroli:

Zbadanie obowiązujących w jednostce unormowań wewnętrznych dotyczących przyjętych zasad rachunkowości, zasad ewidencji majątku i jego inwentaryzacji, procedur wewnętrznej kontroli finansowej. Analiza przyjętych rozwiązań organizacyjnych w zakresie rozłożenia odpowiedzialności za wykonywanie obowiązków związanych z prowadzeniem gospodarki finansowej i udzielaniem zamówień publicznych.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• braku prawidłowego opisu przyjętych w jednostce zasad prowadzenia rachunkowości,
  
• braku pisemnego ustalenia przez kierownika jednostki procedur wewnętrznej kontroli finansowej,
  
• niespełnieniu przez ustalone procedury kontroli finansowej wymogów wynikających z ustawy o finansach publicznych (w szczególności co do zakresu tych procedur),
  
• wykonywania obowiązków z zakresu prowadzenia gospodarki finansowej przez pracowników nie posiadających stosownego upoważnienia udzielonego przez kierownika jednostki,
  
• zaniechaniu aktualizacji obowiązujących w jednostce unormowań wewnętrznych w związku ze zmianami w przepisach powszechnie obowiązujących.

W zakresie funkcjonowania ewidencji księgowej i sprawozdawczości
Cel kontroli:

Zbadanie prawidłowości ewidencjonowania operacji gospodarczych (bieżące, rzetelne, sprawdzalne), przede wszystkim w odniesieniu do treści zakładowego planu kont. Kontrola sporządzania wymaganych przepisami sprawozdań finansowych i ich zgodności z ewidencją księgową.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• ewidencjonowania operacji gospodarczych niezgodnie z zasadami przyjętymi w zakładowym planie kont, przykładowo na kontach nie przewidzianych w tym planie,
  
• zaniechania prowadzenia ewidencji analitycznej,
  
• nie prowadzenia wszystkich wymaganych ksiąg rachunkowych,
  
• wykazywania w sprawozdaniach budżetowych danych niezgodnych z ewidencją księgową,
  
• zaniechania sporządzania sprawozdań jednostkowych,
  
• nieprawidłowego ustalenia wartości zobowiązań tworzących dług publiczny.

W zakresie gospodarki kasowej
Cel kontroli:

Zbadanie prawidłowości dokumentowania operacji kasowych, terminowości odprowadzania gotówki na rachunki bankowe, poprawności dowodów księgowych, przestrzegania zakazu przeznaczania przyjętych przez jednostkę budżetową dochodów bezpośrednio na wydatki tej jednostki. Kontrola zapewnienia wewnętrznej kontroli w zakresie obrotu gotówkowego.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• nieprawidłowego sporządzania raportów kasowych,
  
• nieprawidłowego dokumentowania ujętych w raportach operacji gospodarczych,
  
• braku kontroli wewnętrznej w zakresie obrotu gotówkowego,
  
• nieterminowego odprowadzania przyjętych dochodów na rachunki bankowe,
  
• nieterminowego rozliczania udzielonych zaliczek.

W zakresie ewidencji majątku i jego inwentaryzacji
Cel kontroli:

Zbadanie prawidłowości ewidencjonowania majątku jednostki, jego umarzania, inwentaryzacji. Zbadanie przyjętych zasad ochrony mienia.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• zaniechania rozliczenia inwentaryzacji,
  
• przeprowadzenia inwentaryzacji niezgodnie z zasadami ustalonymi w instrukcji inwentaryzacyjnej,
  
• stosowania nieprawidłowych stawek umorzeniowych,
  
• nieprawidłowego ustalenia wartości środka trwałego powstałego w wyniku realizacji inwestycji,
  
• nie objęcia ewidencją majątkową gruntów i budynków stanowiących własność jednostki.

W zakresie dochodów z tytułu podatków i opłat lokalnych
Cel kontroli:

Zbadanie prawidłowości działań organów kontrolowanych jednostek w zakresie realizacji dochodów z tytułu podatków i opłat lokalnych – w szczególności – analiza przestrzegania zasady powszechności opodatkowania, badanie prawidłowości stosowanych stawek podatkowych, badanie terminowości podejmowania czynności windykacyjnych, badanie zasad działania kontroli podatkowej. Zbadanie przestrzegania przepisów przy udzielaniu ulg podatkowych, w tym także dla przedsiębiorców.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• zaniechania działań windykacyjnych lub ich nieterminowego podejmowania,
  
• stosowania nieprawidłowych stawek podatkowych przy wymiarze podatków dla osób fizycznych,
  
• zaniechania podjęcia kontroli podatkowej w sytuacjach oczywiście wątpliwych,
  
• zaniechania prowadzenia postępowania wyjaśniającego (podatkowego) przy wydawaniu decyzji dotyczących ulg podatkowych,
  
• nie stosowania przy udzielaniu ulg na rzecz przedsiębiorców przepisów ustawy o pomocy publicznej dla przedsiębiorców,
  
• zaniechania egzekwowania odsetek z tytułu nieterminowych wpłat należności podatkowych.

W zakresie innych dochodów
Cel kontroli:

Zbadanie przestrzegania przepisów określających zasady i procedury realizacji dochodów o charakterze niepodatkowym, w szczególności dochodów z majątku, opłat za zajęcie pasa drogowego, opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, dochodów z tytułu renty planistycznej i opłaty adiacenckiej.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• naruszenia procedur zbywania nieruchomości, określonych przez ustawę o gospodarce nieruchomościami,
  
• wydzierżawiania nieruchomości na okres dłuższy niż trzy lata bez zgody organu stanowiącego jednostki samorządowej,
  
• stosowania nieprawidłowych stawek opłat za zajęcie pasa drogowego,
  
• zaniechania podjęcia przez rady gmin uchwał określających stawkę opłaty adiacenckiej,
  
• zaniechania podjęcia czynności mających na celu windykację zaległości z tytułu czynszów najmu, dzierżawy i opłat za użytkowanie wieczyste gruntu.

W zakresie wydatków osobowych
Cel kontroli:

Zbadanie zgodności z prawem wydatków na wynagrodzenia pracowników, podróże służbowe, diety dla radnych oraz innych wydatków ponoszonych na podstawie umów o dzieło i zlecenia. Zbadanie terminowości odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• wypłacania nagród na rzecz sołtysów,
  
• wypłacania ryczałtów pieniężnych na rzecz komendantów (prezesów) ochotniczych straży pożarnych,
  
• nieprawidłowego obliczania wysokości nagrody jubileuszowej,
  
• nieprawidłowego rozliczania kosztów podróży służbowych pracowników,
  
• naruszania przepisów określających wymogi kwalifikacyjne dla pracowników samorządowych,
  
• wypłaty diet niezgodnie z zasadami ustalonymi przez radę gminy,
  
• wypłaty wynagrodzeń za usługi, które nie zostały wykonane.

W zakresie wydatków inwestycyjnych
Cel kontroli:

Zbadanie prawidłowości czynności podejmowanych w związku z przygotowaniem inwestycji i zabezpieczeniem środków w planie finansowym. Zbadanie sposobu finansowania i rozliczenia inwestycji. Analiza wykorzystania otrzymanych dotacji celowych. Analiza przestrzegania przez kontrolowaną jednostkę postanowień zawartych umów. Zbadanie przestrzegania przez jednostkę obowiązków związanych z nadzorem nad wykonywanymi zadaniami inwestycyjnymi.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• realizacji inwestycji bez spełnienia wszystkich wymogów wynikających z przepisów Prawa budowlanego,
  
• zaciągania zobowiązań przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego z przekroczeniem posiadanego zakresu upoważnienia,
  
• wypłaty wynagrodzeń za prace niewykonane,
  
• nienależytego sprawowania nadzoru nad realizacją robót inwestycyjnych,
  
• zaniechania dochodzenia kar umownych.

W zakresie przestrzegania przepisów ustawy o zamówieniach publicznych
Cel kontroli:

Zbadanie przestrzegania trybu, zasad i form udzielania zamówień publicznych.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• udzielania zamówień publicznych bez stosowania przepisów ustawy,
  
• bezpodstawnego odstępowania od stosowania podstawowego trybu udzielania zamówienia – przetargu nieograniczonego,
  
• udzielania zamówień publicznych z naruszeniem przepisów określających sposób prowadzenia postępowania (np. rozpatrywanie ofert podlegających odrzuceniu, wadliwe sporządzenie specyfikacji istotnych warunków zamówienia, nieprawidłowe ustalenie kwoty wadium lub kwoty zabezpieczenia należytego wykonania umowy),
  
• dokonywania niedozwolonych zmian zawartych umów w sprawie udzielenia zamówienia publicznego,
  
• udzielania zamówień bez uzyskania wymaganych przepisami ustawy decyzji Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (np. zatwierdzenie udzielenia zamówienia publicznego w trybie zamówienia z wolnej ręki przy wartości zamówienia powyżej 20.000 EURO).

W zakresie innych zagadnień związanych z wykonywaniem budżetu jednostki samorządu terytorialnego i realizacją jej zadań
Cel kontroli:

Zbadanie innych niż wyżej wymienione działań zarządu jednostki samorządu terytorialnego związanych z wykonywaniem uchwały budżetowej. Między innymi zbadanie prawidłowości wydatków ponoszonych na zadania z zakresu ochrony przeciwpożarowej, profilaktyki antyalkoholowej, sportu, kultury, promocji, zdrowia, pomocy społecznej – w tym wydatków (w formie dotacji) na rzecz jednostek nie zaliczonych do sektora finansów publicznych. Zbadanie wykorzystania dotacji otrzymanych na realizację zadań zleconych. Zbadanie rozliczeń z jednostkami organizacyjnymi (dotacje dla zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, wpłaty tych podmiotów do budżetu).


Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:

• udzielania dotacji podmiotom nie zaliczonym do sektora finansów publicznych bez stosowania trybu określonego przez organ stanowiący jednostki lub z naruszeniem tego trybu,
  
• zaniechania bieżącej kontroli sposobu realizacji zadań powierzonych podmiotom nie zaliczonym do sektora finansów publicznych,
  
• wydatkowania środków uzyskanych z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na cele nie związane z realizacją gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych,
  
• wydatkowania środków na zadania nie będące zadaniami jednostki samorządu terytorialnego,
  
• finansowania z budżetu funkcjonowania ochotniczych straży pożarnych poza zakresem określonym przez ustawę o ochronie przeciwpożarowej.