M. i Gm. Opoczno - Kontrola kompleksowa przeprowadzona w I półroczu 2003 roku.
XMLTreść
Kontrola kompleksowa przeprowadzona przez RIO w Łodzi w I półroczu 2003 roku.
Łódź, dnia 8 lipca 2003 r.
Pan
JERZY WIERUSZEWSKI
Burmistrz
Miasta i Gminy Opoczno
WK-0915/39/2003
Działając na podstawie art.9 ust.2 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r., nr 55, poz. 577 z późn. zm.) informuję, że kompleksowa kontrola gospodarki finansowej i zamówień publicznych przeprowadzona w Mieście i Gminie Opoczno wykazała następujące nieprawidłowości:W zakresie ewidencji księgowej i sprawozdawczości
1. W kontrolowanej jednostce brak było wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych oraz opisu systemu informatycznego, a w szczególności opisu metod zabezpieczania dostępu do danych i systemu ich przekazywania, co stanowiło naruszenie art.10 ust.1 pkt 3 lit. „b” i „c” ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 76, poz. 694) - strona 20 protokołu kontroli.
2. Brak było zestawienia obrotów dzienników częściowych (wydatków bieżących i inwestycyjnych) za dane okresy sprawozdawcze, co stanowiło naruszenie art.14 ust. 3 ustawy o rachunkowości, stosownie do którego w sytuacji stosowania dzienników częściowych, grupujących zdarzenia według ich rodzajów, należy sporządzić zestawienie obrotów tych dzienników za dany okres sprawozdawczy - strona 21 protokołu kontroli.
3. Nie przestrzegano postanowień zakładowego planu kont w zakresie braku pełnej ewidencji analitycznej do konta 201 – rozrachunki z odbiorcami i dostawcami. Kontrola wykazała, że w 2002 roku konto analityczne o numerze 201/510 prowadzono łącznie dla Towarzystwa Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. oraz dla 39 Wspólnot Mieszkaniowych - strona 21 protokołu kontroli.
4. Nie sporządzono do dnia 31 marca 2003 roku bilansu jednostki za 2002 rok, co naruszało § 16 ust.1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. nr 153, poz. 1752) - strona 22 protokołu kontroli.
5. W bilansie jednostki (Urzędu) za 2001 rok wykazano wartość długoterminowych aktywów finansowych i zapasów materiałów zgodnie ze stanem ewidencyjnym wynikającym z ksiąg rachunkowych 2001 roku, lecz niezgodnie ze stanem rzeczywistym, bowiem:
- nie zaksięgowano w księgach rachunkowych 2001 roku kwoty 62.893 zł dotyczącej wniesienia aportu rzeczowego do spółki TBS (w postaci mienia zlikwidowanego zakładu budżetowego) – strony 19 i 22 protokołu kontroli,
- nie zaksięgowano w księgach rachunkowych 2001 roku rozchodów materiałów pomimo, że z informacji uzyskanych w Wydziale Oświaty, Spraw Obywatelskich, Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności wynikało, że w 2001 roku nastąpiło zużycie węgla i koksu – strony 22 i 23, 171-173 protokołu kontroli.
Brak ewidencji we wskazanym zakresie stanowił naruszenie art.20 ust.1 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym do ksiąg rachunkowych miesiąca należało wprowadzić, w postaci zapisu, każdą operację gospodarczą, która nastąpiła w tym miesiącu (przepis w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2001 roku).
W zakresie gospodarki kasowej
1. Brak było oznaczenia dowodów źródłowych (księgowych) sposobem ich ujęcia w księgach rachunkowych, co stanowiło naruszenie art.21 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości.
2. Nie sporządzano raportów kasowych dla operacji gotówkowych związanych ze sprzedażą znaków opłaty skarbowej - strona 29 protokołu kontroli.
3. Nie określono w obowiązującej w jednostce Instrukcji kasowej, wprowadzonej do stosowania zarządzeniem Burmistrza nr 9/99 z dnia 29 lipca 1999 roku, zasad udzielania i rozliczania zaliczek stałych - strony 29-31 protokołu kontroli.
W zakresie dochodów z tytułu podatków i opłat lokalnych
1. Kontrolujący stwierdzili, że inkaso podatków na terenie Miasta Opoczno Burmistrz Miasta powierzono osobie fizycznej mimo braku uchwały Rady Miejskiej w Opocznie określającej inkasenta i ustalającej wysokość jego wynagrodzenia.
Rada Miejska w Opocznie podjęła w dniu 28 grudnia 2000 roku uchwałę nr XXIV/77/2000 w sprawie określenia inkasentów i wysokości wynagrodzenia za inkaso od zebranych kwot podatków i opłat. Pomimo tego, że w § 1 niniejszej uchwały zarządzono pobór podatków w formie inkasa na terenie Miasta oraz Gminy Opoczno, to na inkasentów podatków wyznaczono jedynie sołtysów poszczególnych sołectw.
Uchwałą nr XXIV/77/2000 nie ustalono natomiast inkasentów na terenie Miasta Opoczno. Unormowania wskazujące radę gminy jako organ właściwy do wyznaczenia inkasenta podatków i ustalenia wysokości jego wynagrodzenia zawarte były odpowiednio w (według stanu prawnego obowiązującego do dnia 31 grudnia 2002 roku) art.6b ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (tekst jednolity z 1993 r., Dz. U. nr 94, poz. 431 z późn. zm.); art.6 ust.9 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 9, poz. 84 z późn. zm.); art.66 ust.9 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach (tekst jednolity z 2000 r., Dz. U. nr 56, poz. 679 z późn. zm.) - strona 89 protokołu kontroli.
2. Stwierdzono przypadki wpłacania przez inkasentów zainkasowanych od podatników kwot podatków po upływie terminu określonego w art.47 § 4a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 z późn. zm.) - strona 40 protokołu kontroli.
3. Stwierdzono przypadki zaniechania egzekwowania odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat dokonywanych przez inkasentów podatków - strony 40-41 do protokołu kontroli.
4. Nie prowadzono konta analitycznego służącego do rozliczeń z Panem Janem Lesiakiem w zakresie każdego, inkasowanego przez niego, podatku, co stanowiło naruszenie § 9 ust.6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 1999 roku w sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i opłat dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 50, poz. 511 z późn. zm.). Kontrola wykazała, że konto prowadzone dla Pana Jana Lesiaka obejmowało zarówno wpłaty dokonywane tytułem podatków, jak i czynszu dzierżawnego - strona 41 protokołu kontroli.
5. Ewidencja podatków i opłat prowadzona była niezgodnie z zasadami określonymi przez przepisy § 9 - § 20 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i opłat dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego. Kontrolujący stwierdzili, że zarówno w zakładowym planie kont, jak i w ewidencji księgowej, nie uwzględniono kont syntetycznych służących wyłącznie do ewidencji operacji księgowych dotyczących przypisów, odpisów, wpłat oraz innych rozliczeń z podatnikami i inkasentami podatków i opłat.
6. Kontrolujący ustalili, że podatnik ....., z Opoczna, od września 1998 roku składał deklaracje podatkowe w zakresie podatku od nieruchomości, wykazując w nich grunty klasyfikowane jako grunty pozostałe (wykazywana powierzchnia ulegała zmianie – przykładowo za 1999 rok - 9,1274 ha; za 2001 rok - 9,5149 ha). Grunty te tworzące gospodarstwo rolne nabyte zostały przez podatnika na mocy aktu notarialnego rep A 3217/98.
W związku z powyższymi ustaleniami - mając na względzie stan prawny obowiązujący do dnia 31 grudnia 2002 roku - należy wskazać, że opodatkowanie ww. gruntów nie było prawidłowe. W zakresie podatku od nieruchomości – grunty te mogły być opodatkowane wyłącznie (poza gruntami związanymi z budynkami mieszkalnymi) stawką przewidzianą dla gruntów związanych z działalnością gospodarczą inną niż działalność rolnicza lub leśna (art.5 ust.1 pkt 6 w zw. z art.5 ust.3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Art.5 ust.3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wskazywał, że za grunty związane z działalnością gospodarczą uważa się grunty zabudowane i nie zabudowane, będące w posiadaniu przedsiębiorcy. Zakładając, że opisywane grunty były gruntami gospodarstwa rolnego zwrócić należy, jednakże, uwagę na treść art.3 ust.1 pkt 4 ww. ustawy, stosownie do którego opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegały grunty objęte przepisami o podatku rolnym lub leśnym, związane z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż rolnicza lub leśna. Jeżeli zatem grunty wykazane przez podatnika związane były z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż rolnicza lub leśna, powinny zostać opodatkowane podatkiem od nieruchomości, stawką najwyższą – jako grunty związane z działalnością gospodarczą. Jeżeli natomiast nie została spełniona przesłanka związku gruntów z prowadzeniem działalności gospodarczej – jako grunty gospodarstwa rolnego podlegać one powinny podatkowi rolnemu, a nie podatkowi od nieruchomości.
Odnosząc się do wyjaśnień, złożonych w przedmiotowej sprawie, przez Głównego księgowego Panią Barbarę Bąk, że sposób kwalifikowania gruntów był formą pomocy dla podatnika, należy podkreślić, że udzielanie ulg (zwolnień) w zakresie podatków powinno następować na zasadach określonych w przepisach ustawy Ordynacja podatkowa. Dodatkowo, z dniem 1 stycznia 2001 roku weszła wżycie ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. nr 60, poz. 704), która określiła zasady udzielania pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Z dniem 6 października 2002 roku przepisy ww. ustawy zostały uchylone przez ustawę z dnia 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. nr 141, poz. 1177). Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi do ustawy Ordynacja podatkowa - odraczanie terminu płatności podatku, rozkładanie na raty zapłaty podatku, odraczanie lub rozkładanie na raty zapłaty zaległości podatkowej, umarzanie zaległości podatkowej lub odsetek, na wniosek będącego przedsiębiorcą podatnika, następuje zgodnie z przepisami o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców - strony 43-45 protokołu kontroli.
7. Nie zaewidencjonowano w księgach rachunkowych 2002 roku, na koncie podatnika o numerze 9000056, kwoty 32.000 zł, dotyczącej przekazania przez podatnika na rzecz Gminy Opoczno prawa do nakładów poniesionych przez podatnika w budynkach wybudowanych na gruncie stanowiącym mienie gminne. W konsekwencji powyższego na koncie podatnika na dzień 31 grudnia 2002 roku widniała zaległość podatkowa w kwocie 14.181,93 zł, a winna być nadpłata w kwocie 16.979,07 zł. Powyższe stanowiło naruszenie art.20 ust.1 ustawy o rachunkowości - strona 45 protokołu kontroli.
8. Organ podatkowy wydawał decyzje w sprawie odroczenia terminów płatności zaległości podatkowych, co stanowiło naruszenie art. 48 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa. Zgodnie z powołanym przepisem – w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2002 roku - organ podatkowy ze względu na ważny interes podatnika, na jego wniosek, mógł odroczyć termin płatności podatku, nie miał natomiast kompetencji odraczania zapłaty zaległości podatkowych. Możliwość taka istnieje od dnia 1 stycznia 2003 roku – w związku ze zmianą art.48, wprowadzoną na mocy ustawy z dnia 12 września 2002 roku o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 169, poz. 1387) – strony 48 - 50 protokołu kontroli.
9. W wydawanych decyzjach dotyczących umorzenia zaległości podatkowej, odroczenia terminu płatności podatku, brak było uzasadnienia faktycznego, co stanowiło naruszenie art.210 § 1 pkt 6 ustawy Ordynacja podatkowa – strony 59-60 protokołu kontroli.
10. Stwierdzono przypadki, w których organ podatkowy wydawał decyzje niezgodne z wnioskiem złożonym przez podatnika (np. podatnik wnioskował o umorzenie zaległości podatkowej, a decyzja dotyczyła przesunięcia terminu płatności zaległości podatkowej).
11. Kontrolujący stwierdzili, że po złożeniu przez podatnika..... wniosku o umorzenie zaległości z tytułu podatku od nieruchomości (20 grudnia 2001 roku), zostało zawarte, w dniu 28 lutego 2002 roku, porozumienie pomiędzy podatnikiem a Zarządem Miejskim określające zasady spłaty zaległości podatkowej. W porozumieniu wskazano, że w ramach zaległości w podatku od nieruchomości za II półrocze 2001 roku, w kwocie 11.383,15 zł, podatnik będzie wykonywać na zlecenie Gminy Opoczno wyroby regionalne, w tym stroje ludowe. Należność kompensowana być miała na podstawie wystawionej faktury. Opisany sposób zapłaty zaległości podatkowej nie był przewidziany przez przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, a przewidziany sposób kompensowania naruszał zasady potrącania zobowiązań podatkowych określone w art.64 i art.65 ustawy Ordynacja podatkowa.
12. Przy udzielaniu pomocy publicznej, w formie umarzania zaległości podatkowych, na rzecz podatnika....., organ podatkowy nie przestrzegał przepisów ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców oraz ustawy z dnia 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, mimo, że wielkość udzielonej pomocy przekroczyła 100.000 EURO, w szczególności:
- w wydawanych decyzjach organ podatkowy nie wskazał materialnych przesłanek udzielenia pomocy określonych w ww. ustawach i przeznaczenia udzielonej pomocy (określenie przeznaczenia pomocy warunkuje możliwość monitorowania jej wykorzystania),
- od podatnika nie wymagano przedłożenia informacji o wielkości uzyskanej pomocy przy każdym wniosku o umorzenie zaległości,
- informacje o wielkości uzyskanej pomocy złożone przez podatnika nie zawierały danych co do wielkości uzyskanej pomocy w formie umorzenia zaległości podatkowych należnych Gminie Opoczno (w 2002 roku kwota umorzonych zaległości wyniosła 1.048.191,85 zł) - strony 51-57 protokołu kontroli.
Przypadki naruszenia przepisów określających zasady udzielania pomocy publicznej dla przedsiębiorców stwierdzono także w odniesieniu do udzielania ulg w zapłacie podatku (przesunięcie terminu płatności podatku, umorzenie zaległości podatkowej) na rzecz podatnika...... i podatnika...... – strony 51 – 57, 71 – 72 protokołu kontroli.
13. Gmina nie sporządziła sprawozdań o skuteczności i efektywności udzielonej pomocy publicznej za I i III kwartał 2002 roku, co stanowiło naruszenie art.35 ust.2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców – strona 59 protokołu kontroli.
14. Kontrolujący stwierdzili przypadki wydawania w 2001 roku decyzji w sprawie zaniechania poboru podatku od nieruchomości na podstawie art.22 ust.2 ustawy Ordynacja podatkowa. Wskazany przepis – po noweli wprowadzonej z dniem 1 stycznia 2001 roku do ustawy Ordynacja podatkowa – nie dawał możliwości stosowania przez organ podatkowy jednostki samorządu terytorialnego, w stosunku do podatników, instytucji zaniechania poboru podatku (zmiana wprowadzona na mocy ustawy z dnia 8 grudnia 2001 roku o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych, ustawy – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, ustawy – Ordynacja podatkowa, ustawy o finansach publicznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych – w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej - Dz. U. nr 122, poz. 1315) - strona 61 protokołu kontroli.
15. Stwierdzono przypadki nieprawidłowego określenia okresu zwolnienia z podatku rolnego z tytułu nabycia gruntów na utworzenia (powiększenie gospodarstwa rolnego), np. podatnikowi, który nabył grunty na podstawie umowy z dnia 24 sierpnia 1999 roku, udzielono zwolnienia na okres od dnia 1 stycznia 2001 roku do dnia 31 grudnia 2005 roku (decyzja z dnia 8 maja 2001 roku, sygn. F.N. 3254/R-1/2001). Było to sprzeczne z unormowaniem zawartym w art.12 ust.1 pkt 4 w zw. z art.12 ust.2 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z którym okres zwolnienia liczył się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawarto umowę sprzedaży gruntów (w opisanym stanie faktycznym od dnia 1 września 1999 roku - na okres 5 lat) – strony 65 – 66 protokołu kontroli.
16. Stwierdzono także przypadki nieprawidłowego określenia okresu, na jaki przysługuje tzw. ulga żołnierska w podatku rolnym - strony 65-66 protokołu kontroli.
17. Stwierdzono przypadek przyznania ulgi inwestycyjnej w podatku rolnym przed zakończeniem inwestycji, co stanowiło naruszenie art.13 ust.2 ustawy o podatku rolnym - strona 66 protokołu kontroli.
18. Kontrola wykazała, że w latach 2001-2002 organ podatkowy wydając decyzje w sprawie zwolnienia od podatku rolnego gruntów nabytych na utworzenie lub powiększenie już istniejącego gospodarstwa rolnego oraz decyzje w sprawie przyznania ulgi żołnierskiej wskazywał jako podstawę prawną przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1984 roku w sprawie podatku rolnego (Dz. U. nr 52, poz.294), które utraciły moc obowiązującą z dniem 1 stycznia 1990 roku - strona 66 protokołu kontroli.
19. Nie przestrzegano terminów załatwiania spraw przez organ podatkowy określonych w art. 139 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w przypadku udzielania ulg w podatku rolnym - strona 66 protokołu kontroli.
20. Kontrolujący stwierdzili przypadek wydania decyzji w sprawie odroczenia terminu płatności podatku rolnego przez Zastępcę Burmistrza Pana Wiesława Turka, nie posiadającego w tym zakresie stosownego upoważnienia organu podatkowego - strona 67 protokołu kontroli.
21. Kontrolujący stwierdzili, w latach 2001 – 2002, przypadki nie wydawania przez organ podatkowy decyzji określających wysokość zaległości podatkowych w zakresie podatku od środków transportowych od osób fizycznych. Wskazać należy, że należność główna przypadająca do zapłaty od 3 podatników wskazanych w protokole kontroli, na dzień kontroli, stanowiła kwotę 32.730,12 zł. Czynności prowadzące do wyegzekwowania od podatników należnego podatku podjęte zostały w trakcie trwania kontroli RIO w Łodzi – strony 68-69 protokołu kontroli.
22. Podatnicy nie składali w 2002 roku wykazów środków transportowych w związku z powstaniem lub wygaśnięciem obowiązku podatkowego, co stanowiło naruszenie art.9 ust.5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych – strona 69 protokołu kontroli.
23. Kontrolujący stwierdzili, że podatnik podatku od środków transportowych od osób prawnych...... nie złożył wykazu środków transportowych w związku z nabyciem w 2002 roku 43 sztuk pojazdów, co stanowiło naruszenie art.9 ust.5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Ponadto podatnik nie dokonał wpłaty należnego podatku od środków transportowych, nabytych w dniu 30 kwietnia 2002 roku, na kwotę 21.059,53 zł (należność główna). Organ podatkowy nie podejmował w 2002 roku czynności zmierzających do określenia wysokości zaległości podatkowej z powyższego tytułu. Czynności prowadzące do wyegzekwowania od podatnika należnego podatku podjęte zostały w trakcie trwania kontroli RIO w Łodzi – strony 69-71 protokołu kontroli.
24. Stwierdzono przypadki nieterminowego podejmowania czynności windykacyjnych lub zaniechania podjęcia takich czynności (tytuły wykonawcze) wobec podatników zalegających z zapłatą podatku, co stanowiło naruszenie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 maja 1999 roku w sprawie sposobu postępowania wierzycieli należności pieniężnych przy podejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych (Dz. U. nr 50, poz. 510 – obecnie nie obowiązujące); rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2001 roku w sprawie sposobu postępowania wierzycieli należności pieniężnych przy podejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych (Dz. U. nr 74, poz. 790 - obecnie nie obowiązujące) oraz przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. nr 137, poz. 1541 z późn. zm.).
25. Ewidencja upomnień wystawionych w latach 2001-2002 nie zawierała informacji o dacie doręczenia upomnienia osobie zobowiązanej, co stanowiło naruszenie przepisów ww. rozporządzenia Ministra Finansów dnia z 4 lipca 2001 roku oraz przepisów ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 roku, zgodnie, z którymi ewidencję upomnień prowadzi się według określonego wzoru, stanowiącego załącznik do rozporządzenia – strona 75 protokołu kontroli.
W zakresie dochodów z majątku
1. Kontrola wykazów nieruchomości przeznaczonych do zbycia w latach 2001-2002 wykazała, że w kilku przypadkach cenę nieruchomości przeznaczonej do zbycia określono nie kwotowo, lecz wyrażeniem „według wyceny rzeczoznawcy”, co stanowiło naruszenie art.35 ust.2 pkt 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity z 2000 r., Dz. U. nr 46, poz. 543 z późn. zm.) – strony 78, 80, 81 protokołu kontroli.
2. W akcie notarialnym Rep. A nr 3218/2002 w sprawie sprzedaży lokalu mieszkalnego na rzecz najemców, wskazano, że wysokość udzielonej bonifikaty od ceny sprzedaży wynosi 24.905 zł, podczas gdy z protokołu rokowań wynikało, że wysokość bonifikaty wynosi 39.156 zł – strony 83-84 protokołu kontroli.
3. Stwierdzono przypadek nie podania do publicznej wiadomości wykazu dotyczącego nieruchomości przeznaczonej do dzierżawy, co stanowiło naruszenie art.35 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami – strona 88 protokołu kontroli.
4. Gmina Opoczno nie egzekwowała od Towarzystwa Budownictwa Społecznego z Opoczna obowiązku składania kwartalnych sprawozdań z wpływów z czynszów i innych należności, co stanowiło naruszenie postanowień umowy z dnia 31 grudnia 2001 roku dotyczącej zarządzania przez TBS budynkami mieszkalnymi Gminy – strona 95 protokołu kontroli.
5. Spółka TBS nie przekazywała na konto budżetu Gminy czynszów i innych należności uzyskanych od najemców, a stanowiących dochód budżetu Gminy. Na dzień 31 grudnia 2002 roku TBS posiadało zaległości z tytułu nie przekazanych Gminie czynszów najmu lokali mieszkalnych na kwotę 1.205.530 zł oraz czynszów najmu lokali użytkowych na kwotę 199.571 zł. Pomimo wystąpienia przedmiotowych zaległości spółka TBS dokonała rozliczenia należnego wynagrodzenia z tytułu ściągalności czynszów w wysokości powyżej 80% w stosunku do przypisu. Zgodnie z zawartą umową spółce przysługiwała w takiej sytuacji dodatkowa kwota wynagrodzenia w wysokości 20% uzyskanej kwoty powyżej progu 80% (wysokość dodatkowego wynagrodzenia określono na kwotę netto 29.281,88 zł).
6. Kontrolujący stwierdzili, że TBS wykonywał na rzecz Gminy usługi polegające na sprzątaniu terenów zielonych, ogródków jordanowskich, chodników, dróg dojazdowych i placów – mimo, że w umowie z dnia 31 grudnia 2001 roku wskazano, że do obowiązków Towarzystwa należy wyłącznie utrzymanie (sprzątanie) terenów zielonych i ogródków jordanowskich. Określona w umowie stawka wynagrodzenia za sprzątanie nie dotyczyła dróg, chodników i placów, a jedynie terenów zielonych i ogródków jordanowskich (placów zabaw) nie przypisanych do mieszkańców. Za usługi sprzątania dróg dojazdowych, chodników i placów spółka otrzymała w 2002 roku wynagrodzenie w kwocie 13.450 zł – strony 97-99 protokołu kontroli.
W zakresie dochodów z tytułu zajęcia pasa drogowego
1. Nie przestrzegano § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 1986 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych (Dz. U. nr 6, poz. 33 z późn. zm.) w zakresie wydawania przez zarządcę drogi opinii w sprawie planowanego zajęcia pasa drogowego przed wydaniem zezwolenia – strony 100 – 101 protokołu kontroli.
2. Kontrolujący stwierdzili przypadek wydania decyzji w sprawie zajęcia pasa drogowego przez Zastępcę Burmistrza Pana Wiesława Turka, który nie posiadał stosownego upoważnienia udzielonego przez zarządcę drogi. Zgodnie z art.21 ust. 1a ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (tekst jednolity z 2000 r., Dz. U. nr 71, poz. 838 z późn. zm.) zarządca drogi może upoważnić pracowników do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych – strona 100 protokołu kontroli.
W zakresie wydatków związanych z realizacją zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej
W wyniku kontroli stwierdzono, że ze środków zabezpieczonych w budżecie Gminy na ochronę przeciwpożarową ponoszone były wydatki nie mieszczące się w granicach wyznaczonych przez art.28 i art.32 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 147, poz. 1229 z późn. zm.).
Wydatki te dotyczyły:
- wypłaty nagród pieniężnych dla członków Zarządu Miejskiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej w Opocznie oraz dla przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Zarządu Miejskiego Związku OSP RP w Opocznie (3.350 zł brutto),
- wypłaty nagrody pieniężnej na rzecz Zastępcy Naczelnika OSP w Dzielnej (350 zł brutto),
- wypłaty nagród na rzecz Komendanta Miejskiego Związku OSP RP w Opocznie (3.600 zł brutto),
- wypłaty diet za udział w posiedzeniach Zarządu Miejskiego Związku OSP RP w Opocznie (1.376 zł w 2001 roku i 1.805 zł w 2002 roku),
- wypłaty diet oraz nagród za udział w ćwiczeniach i imprezach okolicznościowych, organizowanych przez Ochotniczą Straż Pożarną,
- wypłaty diet i nagród pieniężnych na rzecz członków Zakładowej Ochotniczej Straży Pożarnej działającej przy „OPTEX” S.A., która nie była jednostką OSP,
- zakupu usług gastronomicznych i artykułów żywnościowych (np. zabezpieczenie konsumpcji w trakcie trwania uroczystości związanych z 75 – leciem OSP w Kraśnicy – kwota 2.610,99 zł wydatkowana m.in. na zakup mięsa, wędlin, napoi, ryb, naczyń jednorazowego użytku, owoców; zapłata za konsumpcję w związku z udziałem w zawodach sportowo – pożarniczych w dniu 10 czerwca 2001 roku – 1.965 zł; zapłata na podstawie faktury wystawionej przez Hotel – Restauracja „SAVANA”; zabezpieczenie poczęstunku dla komisji sędziowskiej i zaproszonych gości na zawodach pożarniczych w lipcu 2002 roku – 516,39 zł; zabezpieczenie konsumpcji w związku z posiedzeniem Zarządu Miejskiego ZOSP RP - faktura z dnia 30 kwietnia 2001 roku, wystawiona przez Hotel – Restauracja „SAVANA” na kwotę 1.980 zł).
Kontrolujący stwierdzili ponadto, że niektóre wypłaty (np. nagroda w wysokości 1.200 zł na rzecz Komendanta Miejskiego Związku OSP RP) dokonywane były w związku z uchwałami podjętymi w tym zakresie przez Prezydium Zarządu Miejskiego Związku OSP, którego Prezesem był Pan...., jednocześnie Naczelnik Wydziału Oświaty, Spraw Obywatelskich, Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności UM w Opocznie. Stwierdzono przypadki, że w wykonaniu podjętych uchwał Prezydium Zarządu Miejskiego ZOSP, Naczelnik Wydziału zwracał się do Wydziału Finansowego UM w Opocznie o dokonanie stosownych wypłat (np. nagroda w wysokości 1.200 zł na rzecz Komendanta Miejskiego Związku OSP RP; nagroda dla Zastępcy Naczelnika OSP w Dzielnej).
W zakresie udzielania dotacji na realizację zadań powierzonych podmiotom spoza sektora finansów publicznych
W wyniku kontroli w ww. zakresie stwierdzono:
1. Dotacja na rzecz Ludowego Klubu Sportowego „Opocznianka”.
Umowa w sprawie udzielenia dotacji, w kwocie 59.600 zł, zawarta została w dniu 2 lipca 2001 roku. Na mocy umowy Zarząd Miejski w Opocznie powierzył LKS „Opocznianka” realizację zadania polegającego na organizacji imprez sportowych, reprezentacji Miasta na imprezach wojewódzkich, krajowych i zagranicznych. Przedmiotową umowę zawarto na okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2001 roku.
Kontrolujący stwierdzili, że w złożonym wniosku (bez daty) dotyczącym przyznania dotacji w kwocie 65.000 zł, LKS określił jako jej przeznaczenie finansowanie działalności statutowej sekcji podnoszenia ciężarów. W drugim wniosku dotyczącym kwoty 7.000 zł, jako przeznaczenie dotacji wymieniono finansowanie wyjazdów i organizacji turniejów szachowych. Podkreślić należy, że zgodnie z art.118 ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych (tekst jednolity z 2003 r., Dz. U. nr 15, poz. 148) podmioty nie zaliczane do sektora finansów publicznych mogą otrzymać dotację z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na cele publiczne związane z realizacją zadań jednostki. Zadania jednostki samorządu gminnego służą, stosownie do art.7 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty. Tymczasem złożone wnioski dotyczyły pokrywania kosztów działalności statutowej klubu. W umowie z dnia 2 lipca 2001 roku, odmiennie w stosunku do treści wniosków, wskazano, że powierzane zadanie polega na organizacji imprez sportowych, reprezentacji Miasta na imprezach wojewódzkich, krajowych i zagranicznych. Z rozliczenia przekazanej dotacji wynikało, że większa część środków wydatkowana została na sfinansowanie stałych umów zlecenia (trenerzy, księgowa) – 23.400 zł oraz udział w zawodach zawodników sekcji podnoszenia ciężarów – 22.865 zł. Z rozliczenia nie wynikało by poniesiono wydatki na organizację imprez sportowych, co było także objęte zawartą umową.
Kontrola wykazała ponadto, że środki z budżetu gminy przekazywane były na rzecz LKS „Opocznianka” od stycznia 2001 roku, pomimo że umowa o udzielenie dotacji zawarta została w dniu 2 lipca 2001 roku. W myśl art.118 ust.2 ustawy o finansach publicznych – zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem ubiegającym się o dotację na cele związane z realizacją zadań tej jednostki - strony 120-122 protokołu kontroli.
2. Dotacja na rzecz Zakładowego Ludowego Klubu Sportowego „WOY” z Bukowca Opoczyńskiego.
Kontrolujący stwierdzili, że Zarząd Miejski w Opocznie nie przestrzegał zasad udzielania dotacji ustalonych przez Radę Miejską w Opocznie uchwałą nr XXIV/82/2000 z dnia 28 grudnia 2000 roku w sprawie trybu postępowania o udzielenie dotacji, sposobu jej rozliczania oraz sposobu kontroli wykonywania zadania zleconego - w zakresie terminu rozpatrywania wniosków. Wniosek ww. Klubu Sportowego złożony został w Urzędzie Miejskim w Opocznie w dniu 12 lutego 2001 roku, natomiast umowa o udzielenie dotacji na realizację zadania zawarta została w dniu 2 lipca 2001 roku.
3. Dotacja na rzecz Ludowego Klubu Sportowego „Leśnik”.
Stwierdzono przekazanie z budżetu Gminy na rzecz LKS „Leśnik” środków finansowych w kwocie ogółem 4.500 zł, w okresie od stycznia do czerwca 2001 roku, przed zawarciem stosownej umowy, co miało miejsce w dniu 2 lipca 2001 roku. Zgodnie z art.118 ust.2 ustawy o finansach publicznych – zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem ubiegającym się o dotację na cele publiczne związane z realizacją zadania tej jednostki - strona 123 protokołu kontroli.
4. Dotacja na rzecz Klubu Sportowego „Ceramika”.
Kontrolujący stwierdzili, że dotacja przekazana została na podstawie umowy z dnia 9 września 2002 roku. W umowie, w której jako podstawę prawną jej zawarcia powołano m.in. art.118 ustawy o finansach publicznych, określono, że dotyczy ona realizacji aktualnych wydatków związanych z utrzymaniem obiektu klubu oraz realizacji 7 niezapłaconych faktur z okresu lipiec 2001 – lipiec 2002. Jako zlecone zadanie wymieniono udostępnianie obiektu klubu na potrzeby imprez sportowych i zajęć sportowych. Kontrolujący ustalili, że KS „Ceramika” nie złożył, przed zawarciem umowy, wniosku odpowiadającego wymogom określonym w ww. uchwale nr XXIV/82/2000 Rady Miejskiej w Opocznie. Pismem z dnia 15 lipca 2002 roku KS „Ceramika” wystąpił do Urzędu Miejskiego w Opocznie o przyznanie dotacji na pokrycie kosztów utrzymania obiektu Klubu z powodu trudnej sytuacji finansowej Klubu. We wniosku nie zawarto elementów wymaganych przez § 2 uchwały – szczegółowego zakresu rzeczowego proponowanego zadania, terminu realizacji zadania, kalkulacji przewidywanych kosztów realizacji zadania. Szczegółowego opisu zadania i terminu jego wykonania nie zawierała także zawarta umowa. Ponadto podkreślić należy, że część dotacji przeznaczona została na zapłatę zaległości z tytułu niezapłaconych faktur, w którym to zakresie trudno mówić o związku z realizacją zadań publicznych. Poczynione ustalenia pozwalają na wniosek, że środki publiczne przeznaczone zostały na pokrycie kosztów działalności klubu, a nie na realizację celu publicznego związanego z wykonywaniem zadań jednostki samorządowej – strony 124 – 127 protokołu kontroli.
W zakresie wydatków na podróże służbowe oraz ryczałty samochodowe pracowników
1. Stwierdzono przypadki braku podpisu, na poleceniu wyjazdu służbowego dla Burmistrza Miasta, osoby zlecającej wyjazd służbowy– strony 132-133 protokołu kontroli.
2. Nie weryfikowano danych dotyczących liczby dni nieobecności pracownika w pracy, zawartych w oświadczeniach pracowników o używaniu samochodu prywatnego do celów służbowych, z danymi wynikającymi z ewidencji czasu pracy, w wyniku czego w kilku przypadkach nie dokonano potrąceń z przyznanej pracownikom kwoty ryczałtu – strony 136-140 protokołu kontroli.
3. Nie przestrzegano przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. nr 50, poz. 525 – uchylone z dniem 31 grudnia 2002 roku) - w zakresie prawidłowego wyliczania diet oraz kosztów noclegów przy rozliczeniu delegacji zagranicznych. Przykładowo w odniesieniu do wyjazdu Burmistrza Miasta do Czerniowiec (Ukraina) w dniach 11 – 14 września 2001 roku rozliczono koszty noclegów jako równowartość 160 USD, w sytuacji gdy prawidłowa wysokość zwrotu kosztów noclegów wynosiła równowartość 40 USD – strony 133-135 protokołu kontroli.
W zakresie realizacji inwestycji stosowania przepisów ustawy o zamówieniach publicznych
Termomodernizacja Szkoły Podstawowej w miejscowości Modrzew. Przetarg nieograniczony. Wartość zamówienia powyżej 30.000 EURO. Wrzesień 2002 rok.
1. Pomimo, że wartość szacunkowa zamówienia przekraczała kwotę 30.000 EURO, zamawiający prowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie uproszczonym (przetarg nieograniczony), przewidzianym dla zamówień o wartości szacunkowej poniżej 30.000 EURO. W rezultacie zamawiający nie zastosował szeregu przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 roku o zamówieniach publicznych (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 72, poz. 664 z późn. zm.), w szczególności nie zamieścił ogłoszenia o przetargu w Biuletynie Zamówień Publicznych - strony 145-148 protokołu kontroli.
2. Zamawiający nie wykluczył oferenta - Przedsiębiorstwa Usługowo – Handlowego „PEWJOL” z Opoczna pomimo, że jego oferta nie spełniała warunków określonych w warunkach przetargu, co stanowiło naruszenie art. 19 ust.1 pkt 8 ustawy o zamówieniach publicznych.
Budowa Międzyszkolnej pływalni o kubaturze 15.660 m2 przy Zespole Szkół Samorządowych nr 1 w Opocznie. Przetarg nieograniczony. Wartość zamówienia powyżej 30.000 EURO. Grudzień 2001 rok.
1. Zamawiający nie wykluczył oferentów nr 3 i 4 z ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego, pomimo nie spełnienia przez nich warunków określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, stosownie do art.19 ust.1 pkt 8 ustawy o zamówieniach publicznych. W myśl art.19 ust.3 ustawy o zamówieniach publicznych oferta dostawcy lub wykonawcy, który został wykluczony z postępowania nie podlega rozpoznaniu - strona 158 protokołu kontroli.
2. W przedłożonej kontrolującym dokumentacji brak było oświadczenia co do pozostawania w stosunku zależności lub dominacji – w rozumieniu ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi – z innymi uczestnikami postępowania, zamawiającym lub osobami występującymi po stronie zamawiającego, złożonego przez oferenta nr1 tj. firmę BUDIMEX S.A. - strona 158 protokołu kontroli.
W zakresie ewidencji majątku gminy i inwentaryzacji
1. Stwierdzono nieterminowe wprowadzenie do ewidencji środków trwałych zadania inwestycyjnego dotyczącego budowy drogi ul. Przemysłowej - strony 169-170 protokołu kontroli.
2. Kontrolujący stwierdzili rozbieżności pomiędzy ewidencją syntetyczną pozostałych środków trwałych prowadzoną na koncie 013, a ewidencją analityczną pozostałych środków trwałych prowadzoną w książce inwentarzowej Urzędu. Rozbieżności wynikały z nieprawidłowego prowadzenia ewidencji analitycznej - strona 170 protokołu kontroli.
3. Prowadzenie ewidencji analitycznej pozostałych środków trwałych, będących własnością kontrolowanej jednostki, przez poszczególne jednostki OSP, uniemożliwiało właściwe uzgadnianie ewidencji analitycznej z ewidencją syntetyczną - strona 171 protokołu kontroli.
4. Kontrola wykazała nieprzestrzeganie postanowień obowiązującego w jednostce zakładowego planu kont w zakresie bieżącego prowadzenia ewidencji analitycznej dla konta 310 – materiały, w formie kartotek ilościowo-wartościowych - strony 171-173 protokołu kontroli.
5. W wyniku przeprowadzenia inwentaryzacji środków trwałych na dzień 31 grudnia 2001 roku stwierdzono znaczne różnice inwentaryzacyjne pomiędzy stanem księgowym gruntów według kartoteki środków trwałych (stan konta 011), a wartością gruntów ujawnioną w trakcie inwentaryzacji, co wskazywało na niewłaściwe prowadzenie ewidencji środków trwałych stanowiących własność Gminy - strona 177 protokołu kontroli.
6. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice pomiędzy stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych w zakresie gruntów nie zostały w całości wyjaśnione i rozliczone w księgach rachunkowych 2001 roku, co stanowiło naruszenie art.27 ust.2 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji - strona 182 protokołu kontroli.
7. Nie objęto inwentaryzacją przeprowadzoną na dzień 31 grudnia 2002 roku wszystkich materiałów zaewidencjonowanych na koncie 310 – materiały - strony 183-184 protokołu kontroli.
W zakresie ustaleń dodatkowych
W wyniku czynności kontrolnych ustalono, że w miesiącach styczeń, czerwiec i grudzień 2001 roku wydatkowano z budżetu Gminy na zakup napojów alkoholowych (wódka, wino, piwo) kwotę 13.636,10 zł, natomiast w okresie maj - listopad 2002 roku kwotę 6.053,05 zł. Przykładowo, w związku z organizacją Dni Opoczna w czerwcu 2001 roku zakupiono na podstawie faktury z dnia 7 czerwca 2001 roku 7 l brandy i 172,8 l wódki. Powyższe wydatki poniesione zostały z naruszeniem zasady dokonywania wydatków z budżetu jednostki samorządu terytorialnego określonej w art.92 pkt 3 w zw. z art.129 ust.1 ustawy o finansach publicznych. Stosownie do powołanego unormowania wydatki powinny być dokonywane zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny. Wydatków na zakup alkoholu nie można uznać za związane z realizacją zadań własnych gminy, służących zaspokojeniu zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Podkreślić należy ponadto, że organy jednostek samorządu terytorialnego są obowiązane do podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napojów alkoholowych, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, a nie do propagowania spożywania napojów alkoholowych – co wynika z art.1 ust.1 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 147, poz.1231 z późn. zm.) - strony 195-199 protokołu kontroli.
Zawiadamiając o powyższych nieprawidłowościach informuję, że konieczne jest podjęcie działań i decyzji zmierzających do ich usunięcia oraz zapobiegania ich występowaniu w przyszłości. W tym celu RIO w Łodzi kieruje następujące wnioski pokontrolne:
1. Opracować dokumentację opisującą przyjęte zasady rachunkowości spełniającą wszystkie wymogi wynikające z art. 10 ust.1 ustawy o rachunkowości, w szczególności zawierającą wykaz zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych oraz określającą metody zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania.
2. Przestrzegać art.14 ust.3 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym w sytuacji stosowania dzienników częściowych, grupujących zdarzenia według ich rodzajów, należy sporządzać zestawienie obrotów tych dzienników, za dany okres sprawozdawczy.
3. Przestrzegać art.20 ust.1 ustawy o rachunkowości, stosownie do którego do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym.
4. Przestrzegać art.21 ust.1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym dowód księgowy powinien zawierać stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja).
5. Prowadzić ewidencję szczegółową do konta 201 w sposób zapewniający możliwość ustalenia zobowiązań według poszczególnych kontrahentów, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych.
6. Ewidencję podatków i opłat prowadzić zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i opłat dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego.
7. Bilans jednostki sporządzać w terminie określonym w § 16 ust.1 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetu jednostek sektora finansów publicznych oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych.
8. Sporządzać raporty kasowe dla operacji gotówkowych związanych ze sprzedażą znaków opłaty skarbowej.
9. Zapewnić dokonywanie czynności inkasa podatków stanowiących dochód budżetu Gminy wyłącznie przez osoby wskazane przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Do kompetencji tego organu należy także ustalenie wynagrodzenia za inkaso.
10. Od nieterminowych wpłat należności podatkowych dokonywanych przez inkasentów egzekwować należne Gminie odsetki.
11. Podjąć czynności mające na celu prawidłowe ustalenie wysokości zobowiązań podatkowych podatnika....., za lata 1999 – 2002.
12. Zamieszczać w decyzjach dotyczących udzielanych ulg podatkowych uzasadnienie faktyczne podjętego rozstrzygnięcia, zgodnie z art.210 § 1 pkt 6 ustawy Ordynacja podatkowa.
13. W zakresie sposobów wygaśnięcia zobowiązań podatkowych przestrzegać postanowień art.59 i nast. ustawy Ordynacja podatkowa.
14. Przy udzielaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców w formie ulg, umorzeń, odroczeń podatkowych uwzględniać przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Zgodnie z przepisami ustawy Ordynacja podatkowa - odraczanie terminu płatności podatku, rozkładanie na raty zapłaty podatku, odraczanie lub rozkładanie na raty zapłaty zaległości podatkowej, umarzanie zaległości podatkowej lub odsetek, na wniosek będącego przedsiębiorcą podatnika, następuje zgodnie z przepisami o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.
15. Sporządzać wymagane przez ustawę o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców sprawozdania dotyczące udzielonej pomocy (art.40 ww. ustawy).
16. Zaniechać stosowania instytucji zaniechania poboru podatku.
17. Wydawać decyzje podatkowe w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy prawne.
18. Przestrzegać art.12 ust.3 w zw. z art. 13d ust.3 ustawy o podatku rolnym, stosownie do których okres zwolnienia z tytułu nabycia gruntów na utworzenie lub powiększenie gospodarstwa rolnego (zwolnienie określone w art.12 ust.1 pkt 4 ww. ustawy) wynosi 5 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawarto umowę sprzedaży gruntów lub prawa użytkowania wieczystego albo ustanowiono prawo użytkowania wieczystego gruntów. Zwolnienie to stosuje się jednakże od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek.
19. Przestrzegać art.13a ust.3 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z którym tzw. ulga żołnierska przysługuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osoba została powołana do odbycia służby wojskowej, do końca miesiąca, w którym nastąpiło zwolnienie z tej służby. Ulgę stosuje się jednakże od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek (art.13d ust.3 ustawy).
20. Przestrzegać art.13 ust.2 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z którym ulga inwestycyjna przyznawana jest po zakończeniu inwestycji.
21. Przestrzegać terminów załatwiania spraw określonych w art.139 ustawy Ordynacja podatkowa.
22. Zapewnić wydawanie decyzji w sprawach podatkowych przez upoważnione do tego osoby.
23. W przypadku braku zapłaty przez podatników podatku od środków transportowych należnego Gminie podatku wszczynać postępowanie podatkowe w celu określenia wysokości zobowiązania podatkowego – w oparciu o art.21 § 3 ustawy Ordynacja podatkowa.
24. Podejmować działania w celu wyegzekwowania od podatników podatku od środków transportowych deklaracji na podatek od środków transportowych, o których mowa w art.9 ust.6 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych.
25. Terminowo podejmować czynności windykacyjne wobec podatników zalegających z zapłatą podatków, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 110, poz. 968) oraz przepisy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
26. W wykazach nieruchomość przeznaczonych do sprzedaży podawać wszystkie dane wymagane przez art.35 ust.2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
27. Sprostować akt notarialny Rep. A nr 3218/2002 w sprawie sprzedaży lokalu mieszkalnego w części dotyczącej wysokości udzielonej bonifikaty.
28. Podawać do publicznej wiadomości wykazy obejmujące nieruchomości przeznaczone do dzierżawy, zgodnie z art.35 ust.1 ww. ustawy.
29. Podjąć czynności mające na celu wyegzekwowanie od Towarzystwa Budownictwa Społecznego należnych Gminie dochodów z tytułu pobranych czynszów najmu (dotyczy budynków zarządzanych przez TBS). Egzekwować od TBS terminowe rozliczanie się z pobranych czynszów najmu.
30. Przestrzegać § 3 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych w zakresie wydawania przez zarządcę drogi opinii w sprawie planowanego zajęcia pasa drogowego.
31. Zapewnić wydawanie decyzji w sprawie zajęcia pasa drogowego przez osoby upoważnione w tym zakresie przez zarządcę drogi, zgodnie z art.21 ust 1a ustawy o drogach publicznych.
32. Wydatków na funkcjonowanie ochotniczych straży pożarnych dokonywać w granicach określonych przez ustawę o ochronie przeciwpożarowej, w szczególności zaniechać wypłaty nagród, diet dla członków Zarządu Miejskiego Związku OSP RP, Komendanta Miejskiego Związku OSP RP, Naczelników OSP itd. (patrz ustalenia w pierwszej części wystąpienia).
33. Podjąć działania mające na celu wyegzekwowanie zwrotu do budżetu Gminy bezpodstawnie wypłaconych kwot (netto) nagród na rzecz członków Zarządu Miejskiego Związku OSP RP, Komendanta Miejskiego Związku OSP RP, Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Zarządu Miejskiego Związku OSP, Zastępcy Naczelnika OSP w Dzielnej oraz kwot diet za udział w posiedzeniach Zarządu Miejskiego Związku OSP RP.
34. Dotacji na rzecz podmiotów nie zaliczonych do sektora finansów publicznych udzielać na cele publiczne związane z realizacją zadań jednostki samorządowej, zgodnie z art.118 ust.1 ustawy o finansach publicznych. Stosownie do art.118 ust.2 ww. ustawy zlecenia zadania i udzielenie dotacji następuje na podstawie umowy jednostki samorządowej z podmiotem, któremu powierzane jest wykonanie zadania. Jednocześnie RIO w Łodzi zwraca uwagę na zmiany art.118 ustawy o finansach publicznych, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2004 roku – na mocy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. nr 96, poz. 874).
35. Dokonywać weryfikacji danych zawartych w oświadczeniach pracowników o używaniu samochodów prywatnych do celów służbowych z danymi wynikającymi z ewidencji czasu pracy.
36. Dokonać prawidłowego rozliczenia kosztów podróży służbowych poza granice kraju, wymienionych w protokole kontroli.
37. W zakresie pokrywania kosztów podróży służbowych poza granicami kraju przestrzegać przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. nr 236, poz. 1991).
38. W przypadku ustalenia, że wartość szacunkowa zamówienia przekracza równowartość kwoty 30.000 EURO prowadzić przetarg nieograniczony o udzielenie zamówienia publicznego w procedurze pełnej – zgodnie z art.15 ust.1 ustawy o zamówieniach publicznych.
39. Wykluczać oferentów ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego w sytuacjach określonych w art.19 ust.1 ww. ustawy.
40. Ewidencję analityczną pozostałych środków trwałych będących własnością Gminy prowadzić w sposób umożliwiający uzgadnianie ewidencji analitycznej z ewidencją syntetyczną.
41. Zapewnić bieżące prowadzenie ewidencji konta 310 – materiały.
42. Przestrzegać art.27 ust.2 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.
43. Zapewnić objęcie zarządzanymi inwentaryzacjami wszystkich materiałów objętych ewidencją konta 310, w terminach wynikających z przepisów ustawy o rachunkowości.
44. Przestrzegać art.92 pkt 3 w zw. z art.129 ust.1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym wydatki z budżetu jednostki samorządu terytorialnego powinny być dokonywane zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny.
Stosownie do art.9 ust.3 ustawy z dnia 7 października 1992 r.o regionalnych izbach obrachunkowych sprawozdanie o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych lub przyczynach ich niewykonania należy przedłożyć Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Łodzi, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego.
Jednocześnie informuję, że zgodnie z art.9 ust.4 ustawy z dnia7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych do wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnym przysługuje prawo zgłoszenia zastrzeżeń do Kolegium Izby. Zastrzeżenie składa właściwy organ jednostki kontrolowanej w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego za pośrednictwem Prezesa Izby. Podstawą zgłoszenia zastrzeżenia może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.
Bieg terminu, o którym mowa wyżej, ulega zawieszeniu na czas rozpatrzenia zastrzeżenia w odniesieniu do wniosków pokontrolnych objętych zastrzeżeniem.
Do wiadomości:
1. Przewodniczący Rady Miejskiej w Opocznie
2. Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej w Opocznie
2. aa
Łódź, dnia 8 lipca 2003 r.
Pan
JERZY WIERUSZEWSKI
Burmistrz
Miasta i Gminy Opoczno
WK-0915/39/2003
Działając na podstawie art.9 ust.2 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r., nr 55, poz. 577 z późn. zm.) informuję, że kompleksowa kontrola gospodarki finansowej i zamówień publicznych przeprowadzona w Mieście i Gminie Opoczno wykazała następujące nieprawidłowości:W zakresie ewidencji księgowej i sprawozdawczości
1. W kontrolowanej jednostce brak było wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych oraz opisu systemu informatycznego, a w szczególności opisu metod zabezpieczania dostępu do danych i systemu ich przekazywania, co stanowiło naruszenie art.10 ust.1 pkt 3 lit. „b” i „c” ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 76, poz. 694) - strona 20 protokołu kontroli.
2. Brak było zestawienia obrotów dzienników częściowych (wydatków bieżących i inwestycyjnych) za dane okresy sprawozdawcze, co stanowiło naruszenie art.14 ust. 3 ustawy o rachunkowości, stosownie do którego w sytuacji stosowania dzienników częściowych, grupujących zdarzenia według ich rodzajów, należy sporządzić zestawienie obrotów tych dzienników za dany okres sprawozdawczy - strona 21 protokołu kontroli.
3. Nie przestrzegano postanowień zakładowego planu kont w zakresie braku pełnej ewidencji analitycznej do konta 201 – rozrachunki z odbiorcami i dostawcami. Kontrola wykazała, że w 2002 roku konto analityczne o numerze 201/510 prowadzono łącznie dla Towarzystwa Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. oraz dla 39 Wspólnot Mieszkaniowych - strona 21 protokołu kontroli.
4. Nie sporządzono do dnia 31 marca 2003 roku bilansu jednostki za 2002 rok, co naruszało § 16 ust.1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. nr 153, poz. 1752) - strona 22 protokołu kontroli.
5. W bilansie jednostki (Urzędu) za 2001 rok wykazano wartość długoterminowych aktywów finansowych i zapasów materiałów zgodnie ze stanem ewidencyjnym wynikającym z ksiąg rachunkowych 2001 roku, lecz niezgodnie ze stanem rzeczywistym, bowiem:
- nie zaksięgowano w księgach rachunkowych 2001 roku kwoty 62.893 zł dotyczącej wniesienia aportu rzeczowego do spółki TBS (w postaci mienia zlikwidowanego zakładu budżetowego) – strony 19 i 22 protokołu kontroli,
- nie zaksięgowano w księgach rachunkowych 2001 roku rozchodów materiałów pomimo, że z informacji uzyskanych w Wydziale Oświaty, Spraw Obywatelskich, Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności wynikało, że w 2001 roku nastąpiło zużycie węgla i koksu – strony 22 i 23, 171-173 protokołu kontroli.
Brak ewidencji we wskazanym zakresie stanowił naruszenie art.20 ust.1 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym do ksiąg rachunkowych miesiąca należało wprowadzić, w postaci zapisu, każdą operację gospodarczą, która nastąpiła w tym miesiącu (przepis w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2001 roku).
W zakresie gospodarki kasowej
1. Brak było oznaczenia dowodów źródłowych (księgowych) sposobem ich ujęcia w księgach rachunkowych, co stanowiło naruszenie art.21 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości.
2. Nie sporządzano raportów kasowych dla operacji gotówkowych związanych ze sprzedażą znaków opłaty skarbowej - strona 29 protokołu kontroli.
3. Nie określono w obowiązującej w jednostce Instrukcji kasowej, wprowadzonej do stosowania zarządzeniem Burmistrza nr 9/99 z dnia 29 lipca 1999 roku, zasad udzielania i rozliczania zaliczek stałych - strony 29-31 protokołu kontroli.
W zakresie dochodów z tytułu podatków i opłat lokalnych
1. Kontrolujący stwierdzili, że inkaso podatków na terenie Miasta Opoczno Burmistrz Miasta powierzono osobie fizycznej mimo braku uchwały Rady Miejskiej w Opocznie określającej inkasenta i ustalającej wysokość jego wynagrodzenia.
Rada Miejska w Opocznie podjęła w dniu 28 grudnia 2000 roku uchwałę nr XXIV/77/2000 w sprawie określenia inkasentów i wysokości wynagrodzenia za inkaso od zebranych kwot podatków i opłat. Pomimo tego, że w § 1 niniejszej uchwały zarządzono pobór podatków w formie inkasa na terenie Miasta oraz Gminy Opoczno, to na inkasentów podatków wyznaczono jedynie sołtysów poszczególnych sołectw.
Uchwałą nr XXIV/77/2000 nie ustalono natomiast inkasentów na terenie Miasta Opoczno. Unormowania wskazujące radę gminy jako organ właściwy do wyznaczenia inkasenta podatków i ustalenia wysokości jego wynagrodzenia zawarte były odpowiednio w (według stanu prawnego obowiązującego do dnia 31 grudnia 2002 roku) art.6b ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (tekst jednolity z 1993 r., Dz. U. nr 94, poz. 431 z późn. zm.); art.6 ust.9 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 9, poz. 84 z późn. zm.); art.66 ust.9 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach (tekst jednolity z 2000 r., Dz. U. nr 56, poz. 679 z późn. zm.) - strona 89 protokołu kontroli.
2. Stwierdzono przypadki wpłacania przez inkasentów zainkasowanych od podatników kwot podatków po upływie terminu określonego w art.47 § 4a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 z późn. zm.) - strona 40 protokołu kontroli.
3. Stwierdzono przypadki zaniechania egzekwowania odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat dokonywanych przez inkasentów podatków - strony 40-41 do protokołu kontroli.
4. Nie prowadzono konta analitycznego służącego do rozliczeń z Panem Janem Lesiakiem w zakresie każdego, inkasowanego przez niego, podatku, co stanowiło naruszenie § 9 ust.6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 1999 roku w sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i opłat dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 50, poz. 511 z późn. zm.). Kontrola wykazała, że konto prowadzone dla Pana Jana Lesiaka obejmowało zarówno wpłaty dokonywane tytułem podatków, jak i czynszu dzierżawnego - strona 41 protokołu kontroli.
5. Ewidencja podatków i opłat prowadzona była niezgodnie z zasadami określonymi przez przepisy § 9 - § 20 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i opłat dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego. Kontrolujący stwierdzili, że zarówno w zakładowym planie kont, jak i w ewidencji księgowej, nie uwzględniono kont syntetycznych służących wyłącznie do ewidencji operacji księgowych dotyczących przypisów, odpisów, wpłat oraz innych rozliczeń z podatnikami i inkasentami podatków i opłat.
6. Kontrolujący ustalili, że podatnik ....., z Opoczna, od września 1998 roku składał deklaracje podatkowe w zakresie podatku od nieruchomości, wykazując w nich grunty klasyfikowane jako grunty pozostałe (wykazywana powierzchnia ulegała zmianie – przykładowo za 1999 rok - 9,1274 ha; za 2001 rok - 9,5149 ha). Grunty te tworzące gospodarstwo rolne nabyte zostały przez podatnika na mocy aktu notarialnego rep A 3217/98.
W związku z powyższymi ustaleniami - mając na względzie stan prawny obowiązujący do dnia 31 grudnia 2002 roku - należy wskazać, że opodatkowanie ww. gruntów nie było prawidłowe. W zakresie podatku od nieruchomości – grunty te mogły być opodatkowane wyłącznie (poza gruntami związanymi z budynkami mieszkalnymi) stawką przewidzianą dla gruntów związanych z działalnością gospodarczą inną niż działalność rolnicza lub leśna (art.5 ust.1 pkt 6 w zw. z art.5 ust.3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Art.5 ust.3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wskazywał, że za grunty związane z działalnością gospodarczą uważa się grunty zabudowane i nie zabudowane, będące w posiadaniu przedsiębiorcy. Zakładając, że opisywane grunty były gruntami gospodarstwa rolnego zwrócić należy, jednakże, uwagę na treść art.3 ust.1 pkt 4 ww. ustawy, stosownie do którego opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegały grunty objęte przepisami o podatku rolnym lub leśnym, związane z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż rolnicza lub leśna. Jeżeli zatem grunty wykazane przez podatnika związane były z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż rolnicza lub leśna, powinny zostać opodatkowane podatkiem od nieruchomości, stawką najwyższą – jako grunty związane z działalnością gospodarczą. Jeżeli natomiast nie została spełniona przesłanka związku gruntów z prowadzeniem działalności gospodarczej – jako grunty gospodarstwa rolnego podlegać one powinny podatkowi rolnemu, a nie podatkowi od nieruchomości.
Odnosząc się do wyjaśnień, złożonych w przedmiotowej sprawie, przez Głównego księgowego Panią Barbarę Bąk, że sposób kwalifikowania gruntów był formą pomocy dla podatnika, należy podkreślić, że udzielanie ulg (zwolnień) w zakresie podatków powinno następować na zasadach określonych w przepisach ustawy Ordynacja podatkowa. Dodatkowo, z dniem 1 stycznia 2001 roku weszła wżycie ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. nr 60, poz. 704), która określiła zasady udzielania pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Z dniem 6 października 2002 roku przepisy ww. ustawy zostały uchylone przez ustawę z dnia 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. nr 141, poz. 1177). Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi do ustawy Ordynacja podatkowa - odraczanie terminu płatności podatku, rozkładanie na raty zapłaty podatku, odraczanie lub rozkładanie na raty zapłaty zaległości podatkowej, umarzanie zaległości podatkowej lub odsetek, na wniosek będącego przedsiębiorcą podatnika, następuje zgodnie z przepisami o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców - strony 43-45 protokołu kontroli.
7. Nie zaewidencjonowano w księgach rachunkowych 2002 roku, na koncie podatnika o numerze 9000056, kwoty 32.000 zł, dotyczącej przekazania przez podatnika na rzecz Gminy Opoczno prawa do nakładów poniesionych przez podatnika w budynkach wybudowanych na gruncie stanowiącym mienie gminne. W konsekwencji powyższego na koncie podatnika na dzień 31 grudnia 2002 roku widniała zaległość podatkowa w kwocie 14.181,93 zł, a winna być nadpłata w kwocie 16.979,07 zł. Powyższe stanowiło naruszenie art.20 ust.1 ustawy o rachunkowości - strona 45 protokołu kontroli.
8. Organ podatkowy wydawał decyzje w sprawie odroczenia terminów płatności zaległości podatkowych, co stanowiło naruszenie art. 48 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa. Zgodnie z powołanym przepisem – w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2002 roku - organ podatkowy ze względu na ważny interes podatnika, na jego wniosek, mógł odroczyć termin płatności podatku, nie miał natomiast kompetencji odraczania zapłaty zaległości podatkowych. Możliwość taka istnieje od dnia 1 stycznia 2003 roku – w związku ze zmianą art.48, wprowadzoną na mocy ustawy z dnia 12 września 2002 roku o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 169, poz. 1387) – strony 48 - 50 protokołu kontroli.
9. W wydawanych decyzjach dotyczących umorzenia zaległości podatkowej, odroczenia terminu płatności podatku, brak było uzasadnienia faktycznego, co stanowiło naruszenie art.210 § 1 pkt 6 ustawy Ordynacja podatkowa – strony 59-60 protokołu kontroli.
10. Stwierdzono przypadki, w których organ podatkowy wydawał decyzje niezgodne z wnioskiem złożonym przez podatnika (np. podatnik wnioskował o umorzenie zaległości podatkowej, a decyzja dotyczyła przesunięcia terminu płatności zaległości podatkowej).
11. Kontrolujący stwierdzili, że po złożeniu przez podatnika..... wniosku o umorzenie zaległości z tytułu podatku od nieruchomości (20 grudnia 2001 roku), zostało zawarte, w dniu 28 lutego 2002 roku, porozumienie pomiędzy podatnikiem a Zarządem Miejskim określające zasady spłaty zaległości podatkowej. W porozumieniu wskazano, że w ramach zaległości w podatku od nieruchomości za II półrocze 2001 roku, w kwocie 11.383,15 zł, podatnik będzie wykonywać na zlecenie Gminy Opoczno wyroby regionalne, w tym stroje ludowe. Należność kompensowana być miała na podstawie wystawionej faktury. Opisany sposób zapłaty zaległości podatkowej nie był przewidziany przez przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, a przewidziany sposób kompensowania naruszał zasady potrącania zobowiązań podatkowych określone w art.64 i art.65 ustawy Ordynacja podatkowa.
12. Przy udzielaniu pomocy publicznej, w formie umarzania zaległości podatkowych, na rzecz podatnika....., organ podatkowy nie przestrzegał przepisów ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców oraz ustawy z dnia 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, mimo, że wielkość udzielonej pomocy przekroczyła 100.000 EURO, w szczególności:
- w wydawanych decyzjach organ podatkowy nie wskazał materialnych przesłanek udzielenia pomocy określonych w ww. ustawach i przeznaczenia udzielonej pomocy (określenie przeznaczenia pomocy warunkuje możliwość monitorowania jej wykorzystania),
- od podatnika nie wymagano przedłożenia informacji o wielkości uzyskanej pomocy przy każdym wniosku o umorzenie zaległości,
- informacje o wielkości uzyskanej pomocy złożone przez podatnika nie zawierały danych co do wielkości uzyskanej pomocy w formie umorzenia zaległości podatkowych należnych Gminie Opoczno (w 2002 roku kwota umorzonych zaległości wyniosła 1.048.191,85 zł) - strony 51-57 protokołu kontroli.
Przypadki naruszenia przepisów określających zasady udzielania pomocy publicznej dla przedsiębiorców stwierdzono także w odniesieniu do udzielania ulg w zapłacie podatku (przesunięcie terminu płatności podatku, umorzenie zaległości podatkowej) na rzecz podatnika...... i podatnika...... – strony 51 – 57, 71 – 72 protokołu kontroli.
13. Gmina nie sporządziła sprawozdań o skuteczności i efektywności udzielonej pomocy publicznej za I i III kwartał 2002 roku, co stanowiło naruszenie art.35 ust.2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców – strona 59 protokołu kontroli.
14. Kontrolujący stwierdzili przypadki wydawania w 2001 roku decyzji w sprawie zaniechania poboru podatku od nieruchomości na podstawie art.22 ust.2 ustawy Ordynacja podatkowa. Wskazany przepis – po noweli wprowadzonej z dniem 1 stycznia 2001 roku do ustawy Ordynacja podatkowa – nie dawał możliwości stosowania przez organ podatkowy jednostki samorządu terytorialnego, w stosunku do podatników, instytucji zaniechania poboru podatku (zmiana wprowadzona na mocy ustawy z dnia 8 grudnia 2001 roku o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych, ustawy – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, ustawy – Ordynacja podatkowa, ustawy o finansach publicznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych – w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej - Dz. U. nr 122, poz. 1315) - strona 61 protokołu kontroli.
15. Stwierdzono przypadki nieprawidłowego określenia okresu zwolnienia z podatku rolnego z tytułu nabycia gruntów na utworzenia (powiększenie gospodarstwa rolnego), np. podatnikowi, który nabył grunty na podstawie umowy z dnia 24 sierpnia 1999 roku, udzielono zwolnienia na okres od dnia 1 stycznia 2001 roku do dnia 31 grudnia 2005 roku (decyzja z dnia 8 maja 2001 roku, sygn. F.N. 3254/R-1/2001). Było to sprzeczne z unormowaniem zawartym w art.12 ust.1 pkt 4 w zw. z art.12 ust.2 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z którym okres zwolnienia liczył się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawarto umowę sprzedaży gruntów (w opisanym stanie faktycznym od dnia 1 września 1999 roku - na okres 5 lat) – strony 65 – 66 protokołu kontroli.
16. Stwierdzono także przypadki nieprawidłowego określenia okresu, na jaki przysługuje tzw. ulga żołnierska w podatku rolnym - strony 65-66 protokołu kontroli.
17. Stwierdzono przypadek przyznania ulgi inwestycyjnej w podatku rolnym przed zakończeniem inwestycji, co stanowiło naruszenie art.13 ust.2 ustawy o podatku rolnym - strona 66 protokołu kontroli.
18. Kontrola wykazała, że w latach 2001-2002 organ podatkowy wydając decyzje w sprawie zwolnienia od podatku rolnego gruntów nabytych na utworzenie lub powiększenie już istniejącego gospodarstwa rolnego oraz decyzje w sprawie przyznania ulgi żołnierskiej wskazywał jako podstawę prawną przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1984 roku w sprawie podatku rolnego (Dz. U. nr 52, poz.294), które utraciły moc obowiązującą z dniem 1 stycznia 1990 roku - strona 66 protokołu kontroli.
19. Nie przestrzegano terminów załatwiania spraw przez organ podatkowy określonych w art. 139 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w przypadku udzielania ulg w podatku rolnym - strona 66 protokołu kontroli.
20. Kontrolujący stwierdzili przypadek wydania decyzji w sprawie odroczenia terminu płatności podatku rolnego przez Zastępcę Burmistrza Pana Wiesława Turka, nie posiadającego w tym zakresie stosownego upoważnienia organu podatkowego - strona 67 protokołu kontroli.
21. Kontrolujący stwierdzili, w latach 2001 – 2002, przypadki nie wydawania przez organ podatkowy decyzji określających wysokość zaległości podatkowych w zakresie podatku od środków transportowych od osób fizycznych. Wskazać należy, że należność główna przypadająca do zapłaty od 3 podatników wskazanych w protokole kontroli, na dzień kontroli, stanowiła kwotę 32.730,12 zł. Czynności prowadzące do wyegzekwowania od podatników należnego podatku podjęte zostały w trakcie trwania kontroli RIO w Łodzi – strony 68-69 protokołu kontroli.
22. Podatnicy nie składali w 2002 roku wykazów środków transportowych w związku z powstaniem lub wygaśnięciem obowiązku podatkowego, co stanowiło naruszenie art.9 ust.5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych – strona 69 protokołu kontroli.
23. Kontrolujący stwierdzili, że podatnik podatku od środków transportowych od osób prawnych...... nie złożył wykazu środków transportowych w związku z nabyciem w 2002 roku 43 sztuk pojazdów, co stanowiło naruszenie art.9 ust.5 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Ponadto podatnik nie dokonał wpłaty należnego podatku od środków transportowych, nabytych w dniu 30 kwietnia 2002 roku, na kwotę 21.059,53 zł (należność główna). Organ podatkowy nie podejmował w 2002 roku czynności zmierzających do określenia wysokości zaległości podatkowej z powyższego tytułu. Czynności prowadzące do wyegzekwowania od podatnika należnego podatku podjęte zostały w trakcie trwania kontroli RIO w Łodzi – strony 69-71 protokołu kontroli.
24. Stwierdzono przypadki nieterminowego podejmowania czynności windykacyjnych lub zaniechania podjęcia takich czynności (tytuły wykonawcze) wobec podatników zalegających z zapłatą podatku, co stanowiło naruszenie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 maja 1999 roku w sprawie sposobu postępowania wierzycieli należności pieniężnych przy podejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych (Dz. U. nr 50, poz. 510 – obecnie nie obowiązujące); rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2001 roku w sprawie sposobu postępowania wierzycieli należności pieniężnych przy podejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych (Dz. U. nr 74, poz. 790 - obecnie nie obowiązujące) oraz przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. nr 137, poz. 1541 z późn. zm.).
25. Ewidencja upomnień wystawionych w latach 2001-2002 nie zawierała informacji o dacie doręczenia upomnienia osobie zobowiązanej, co stanowiło naruszenie przepisów ww. rozporządzenia Ministra Finansów dnia z 4 lipca 2001 roku oraz przepisów ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 roku, zgodnie, z którymi ewidencję upomnień prowadzi się według określonego wzoru, stanowiącego załącznik do rozporządzenia – strona 75 protokołu kontroli.
W zakresie dochodów z majątku
1. Kontrola wykazów nieruchomości przeznaczonych do zbycia w latach 2001-2002 wykazała, że w kilku przypadkach cenę nieruchomości przeznaczonej do zbycia określono nie kwotowo, lecz wyrażeniem „według wyceny rzeczoznawcy”, co stanowiło naruszenie art.35 ust.2 pkt 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity z 2000 r., Dz. U. nr 46, poz. 543 z późn. zm.) – strony 78, 80, 81 protokołu kontroli.
2. W akcie notarialnym Rep. A nr 3218/2002 w sprawie sprzedaży lokalu mieszkalnego na rzecz najemców, wskazano, że wysokość udzielonej bonifikaty od ceny sprzedaży wynosi 24.905 zł, podczas gdy z protokołu rokowań wynikało, że wysokość bonifikaty wynosi 39.156 zł – strony 83-84 protokołu kontroli.
3. Stwierdzono przypadek nie podania do publicznej wiadomości wykazu dotyczącego nieruchomości przeznaczonej do dzierżawy, co stanowiło naruszenie art.35 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami – strona 88 protokołu kontroli.
4. Gmina Opoczno nie egzekwowała od Towarzystwa Budownictwa Społecznego z Opoczna obowiązku składania kwartalnych sprawozdań z wpływów z czynszów i innych należności, co stanowiło naruszenie postanowień umowy z dnia 31 grudnia 2001 roku dotyczącej zarządzania przez TBS budynkami mieszkalnymi Gminy – strona 95 protokołu kontroli.
5. Spółka TBS nie przekazywała na konto budżetu Gminy czynszów i innych należności uzyskanych od najemców, a stanowiących dochód budżetu Gminy. Na dzień 31 grudnia 2002 roku TBS posiadało zaległości z tytułu nie przekazanych Gminie czynszów najmu lokali mieszkalnych na kwotę 1.205.530 zł oraz czynszów najmu lokali użytkowych na kwotę 199.571 zł. Pomimo wystąpienia przedmiotowych zaległości spółka TBS dokonała rozliczenia należnego wynagrodzenia z tytułu ściągalności czynszów w wysokości powyżej 80% w stosunku do przypisu. Zgodnie z zawartą umową spółce przysługiwała w takiej sytuacji dodatkowa kwota wynagrodzenia w wysokości 20% uzyskanej kwoty powyżej progu 80% (wysokość dodatkowego wynagrodzenia określono na kwotę netto 29.281,88 zł).
6. Kontrolujący stwierdzili, że TBS wykonywał na rzecz Gminy usługi polegające na sprzątaniu terenów zielonych, ogródków jordanowskich, chodników, dróg dojazdowych i placów – mimo, że w umowie z dnia 31 grudnia 2001 roku wskazano, że do obowiązków Towarzystwa należy wyłącznie utrzymanie (sprzątanie) terenów zielonych i ogródków jordanowskich. Określona w umowie stawka wynagrodzenia za sprzątanie nie dotyczyła dróg, chodników i placów, a jedynie terenów zielonych i ogródków jordanowskich (placów zabaw) nie przypisanych do mieszkańców. Za usługi sprzątania dróg dojazdowych, chodników i placów spółka otrzymała w 2002 roku wynagrodzenie w kwocie 13.450 zł – strony 97-99 protokołu kontroli.
W zakresie dochodów z tytułu zajęcia pasa drogowego
1. Nie przestrzegano § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 1986 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych (Dz. U. nr 6, poz. 33 z późn. zm.) w zakresie wydawania przez zarządcę drogi opinii w sprawie planowanego zajęcia pasa drogowego przed wydaniem zezwolenia – strony 100 – 101 protokołu kontroli.
2. Kontrolujący stwierdzili przypadek wydania decyzji w sprawie zajęcia pasa drogowego przez Zastępcę Burmistrza Pana Wiesława Turka, który nie posiadał stosownego upoważnienia udzielonego przez zarządcę drogi. Zgodnie z art.21 ust. 1a ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (tekst jednolity z 2000 r., Dz. U. nr 71, poz. 838 z późn. zm.) zarządca drogi może upoważnić pracowników do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych – strona 100 protokołu kontroli.
W zakresie wydatków związanych z realizacją zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej
W wyniku kontroli stwierdzono, że ze środków zabezpieczonych w budżecie Gminy na ochronę przeciwpożarową ponoszone były wydatki nie mieszczące się w granicach wyznaczonych przez art.28 i art.32 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 147, poz. 1229 z późn. zm.).
Wydatki te dotyczyły:
- wypłaty nagród pieniężnych dla członków Zarządu Miejskiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej w Opocznie oraz dla przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Zarządu Miejskiego Związku OSP RP w Opocznie (3.350 zł brutto),
- wypłaty nagrody pieniężnej na rzecz Zastępcy Naczelnika OSP w Dzielnej (350 zł brutto),
- wypłaty nagród na rzecz Komendanta Miejskiego Związku OSP RP w Opocznie (3.600 zł brutto),
- wypłaty diet za udział w posiedzeniach Zarządu Miejskiego Związku OSP RP w Opocznie (1.376 zł w 2001 roku i 1.805 zł w 2002 roku),
- wypłaty diet oraz nagród za udział w ćwiczeniach i imprezach okolicznościowych, organizowanych przez Ochotniczą Straż Pożarną,
- wypłaty diet i nagród pieniężnych na rzecz członków Zakładowej Ochotniczej Straży Pożarnej działającej przy „OPTEX” S.A., która nie była jednostką OSP,
- zakupu usług gastronomicznych i artykułów żywnościowych (np. zabezpieczenie konsumpcji w trakcie trwania uroczystości związanych z 75 – leciem OSP w Kraśnicy – kwota 2.610,99 zł wydatkowana m.in. na zakup mięsa, wędlin, napoi, ryb, naczyń jednorazowego użytku, owoców; zapłata za konsumpcję w związku z udziałem w zawodach sportowo – pożarniczych w dniu 10 czerwca 2001 roku – 1.965 zł; zapłata na podstawie faktury wystawionej przez Hotel – Restauracja „SAVANA”; zabezpieczenie poczęstunku dla komisji sędziowskiej i zaproszonych gości na zawodach pożarniczych w lipcu 2002 roku – 516,39 zł; zabezpieczenie konsumpcji w związku z posiedzeniem Zarządu Miejskiego ZOSP RP - faktura z dnia 30 kwietnia 2001 roku, wystawiona przez Hotel – Restauracja „SAVANA” na kwotę 1.980 zł).
Kontrolujący stwierdzili ponadto, że niektóre wypłaty (np. nagroda w wysokości 1.200 zł na rzecz Komendanta Miejskiego Związku OSP RP) dokonywane były w związku z uchwałami podjętymi w tym zakresie przez Prezydium Zarządu Miejskiego Związku OSP, którego Prezesem był Pan...., jednocześnie Naczelnik Wydziału Oświaty, Spraw Obywatelskich, Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności UM w Opocznie. Stwierdzono przypadki, że w wykonaniu podjętych uchwał Prezydium Zarządu Miejskiego ZOSP, Naczelnik Wydziału zwracał się do Wydziału Finansowego UM w Opocznie o dokonanie stosownych wypłat (np. nagroda w wysokości 1.200 zł na rzecz Komendanta Miejskiego Związku OSP RP; nagroda dla Zastępcy Naczelnika OSP w Dzielnej).
W zakresie udzielania dotacji na realizację zadań powierzonych podmiotom spoza sektora finansów publicznych
W wyniku kontroli w ww. zakresie stwierdzono:
1. Dotacja na rzecz Ludowego Klubu Sportowego „Opocznianka”.
Umowa w sprawie udzielenia dotacji, w kwocie 59.600 zł, zawarta została w dniu 2 lipca 2001 roku. Na mocy umowy Zarząd Miejski w Opocznie powierzył LKS „Opocznianka” realizację zadania polegającego na organizacji imprez sportowych, reprezentacji Miasta na imprezach wojewódzkich, krajowych i zagranicznych. Przedmiotową umowę zawarto na okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2001 roku.
Kontrolujący stwierdzili, że w złożonym wniosku (bez daty) dotyczącym przyznania dotacji w kwocie 65.000 zł, LKS określił jako jej przeznaczenie finansowanie działalności statutowej sekcji podnoszenia ciężarów. W drugim wniosku dotyczącym kwoty 7.000 zł, jako przeznaczenie dotacji wymieniono finansowanie wyjazdów i organizacji turniejów szachowych. Podkreślić należy, że zgodnie z art.118 ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych (tekst jednolity z 2003 r., Dz. U. nr 15, poz. 148) podmioty nie zaliczane do sektora finansów publicznych mogą otrzymać dotację z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na cele publiczne związane z realizacją zadań jednostki. Zadania jednostki samorządu gminnego służą, stosownie do art.7 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty. Tymczasem złożone wnioski dotyczyły pokrywania kosztów działalności statutowej klubu. W umowie z dnia 2 lipca 2001 roku, odmiennie w stosunku do treści wniosków, wskazano, że powierzane zadanie polega na organizacji imprez sportowych, reprezentacji Miasta na imprezach wojewódzkich, krajowych i zagranicznych. Z rozliczenia przekazanej dotacji wynikało, że większa część środków wydatkowana została na sfinansowanie stałych umów zlecenia (trenerzy, księgowa) – 23.400 zł oraz udział w zawodach zawodników sekcji podnoszenia ciężarów – 22.865 zł. Z rozliczenia nie wynikało by poniesiono wydatki na organizację imprez sportowych, co było także objęte zawartą umową.
Kontrola wykazała ponadto, że środki z budżetu gminy przekazywane były na rzecz LKS „Opocznianka” od stycznia 2001 roku, pomimo że umowa o udzielenie dotacji zawarta została w dniu 2 lipca 2001 roku. W myśl art.118 ust.2 ustawy o finansach publicznych – zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem ubiegającym się o dotację na cele związane z realizacją zadań tej jednostki - strony 120-122 protokołu kontroli.
2. Dotacja na rzecz Zakładowego Ludowego Klubu Sportowego „WOY” z Bukowca Opoczyńskiego.
Kontrolujący stwierdzili, że Zarząd Miejski w Opocznie nie przestrzegał zasad udzielania dotacji ustalonych przez Radę Miejską w Opocznie uchwałą nr XXIV/82/2000 z dnia 28 grudnia 2000 roku w sprawie trybu postępowania o udzielenie dotacji, sposobu jej rozliczania oraz sposobu kontroli wykonywania zadania zleconego - w zakresie terminu rozpatrywania wniosków. Wniosek ww. Klubu Sportowego złożony został w Urzędzie Miejskim w Opocznie w dniu 12 lutego 2001 roku, natomiast umowa o udzielenie dotacji na realizację zadania zawarta została w dniu 2 lipca 2001 roku.
3. Dotacja na rzecz Ludowego Klubu Sportowego „Leśnik”.
Stwierdzono przekazanie z budżetu Gminy na rzecz LKS „Leśnik” środków finansowych w kwocie ogółem 4.500 zł, w okresie od stycznia do czerwca 2001 roku, przed zawarciem stosownej umowy, co miało miejsce w dniu 2 lipca 2001 roku. Zgodnie z art.118 ust.2 ustawy o finansach publicznych – zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem ubiegającym się o dotację na cele publiczne związane z realizacją zadania tej jednostki - strona 123 protokołu kontroli.
4. Dotacja na rzecz Klubu Sportowego „Ceramika”.
Kontrolujący stwierdzili, że dotacja przekazana została na podstawie umowy z dnia 9 września 2002 roku. W umowie, w której jako podstawę prawną jej zawarcia powołano m.in. art.118 ustawy o finansach publicznych, określono, że dotyczy ona realizacji aktualnych wydatków związanych z utrzymaniem obiektu klubu oraz realizacji 7 niezapłaconych faktur z okresu lipiec 2001 – lipiec 2002. Jako zlecone zadanie wymieniono udostępnianie obiektu klubu na potrzeby imprez sportowych i zajęć sportowych. Kontrolujący ustalili, że KS „Ceramika” nie złożył, przed zawarciem umowy, wniosku odpowiadającego wymogom określonym w ww. uchwale nr XXIV/82/2000 Rady Miejskiej w Opocznie. Pismem z dnia 15 lipca 2002 roku KS „Ceramika” wystąpił do Urzędu Miejskiego w Opocznie o przyznanie dotacji na pokrycie kosztów utrzymania obiektu Klubu z powodu trudnej sytuacji finansowej Klubu. We wniosku nie zawarto elementów wymaganych przez § 2 uchwały – szczegółowego zakresu rzeczowego proponowanego zadania, terminu realizacji zadania, kalkulacji przewidywanych kosztów realizacji zadania. Szczegółowego opisu zadania i terminu jego wykonania nie zawierała także zawarta umowa. Ponadto podkreślić należy, że część dotacji przeznaczona została na zapłatę zaległości z tytułu niezapłaconych faktur, w którym to zakresie trudno mówić o związku z realizacją zadań publicznych. Poczynione ustalenia pozwalają na wniosek, że środki publiczne przeznaczone zostały na pokrycie kosztów działalności klubu, a nie na realizację celu publicznego związanego z wykonywaniem zadań jednostki samorządowej – strony 124 – 127 protokołu kontroli.
W zakresie wydatków na podróże służbowe oraz ryczałty samochodowe pracowników
1. Stwierdzono przypadki braku podpisu, na poleceniu wyjazdu służbowego dla Burmistrza Miasta, osoby zlecającej wyjazd służbowy– strony 132-133 protokołu kontroli.
2. Nie weryfikowano danych dotyczących liczby dni nieobecności pracownika w pracy, zawartych w oświadczeniach pracowników o używaniu samochodu prywatnego do celów służbowych, z danymi wynikającymi z ewidencji czasu pracy, w wyniku czego w kilku przypadkach nie dokonano potrąceń z przyznanej pracownikom kwoty ryczałtu – strony 136-140 protokołu kontroli.
3. Nie przestrzegano przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. nr 50, poz. 525 – uchylone z dniem 31 grudnia 2002 roku) - w zakresie prawidłowego wyliczania diet oraz kosztów noclegów przy rozliczeniu delegacji zagranicznych. Przykładowo w odniesieniu do wyjazdu Burmistrza Miasta do Czerniowiec (Ukraina) w dniach 11 – 14 września 2001 roku rozliczono koszty noclegów jako równowartość 160 USD, w sytuacji gdy prawidłowa wysokość zwrotu kosztów noclegów wynosiła równowartość 40 USD – strony 133-135 protokołu kontroli.
W zakresie realizacji inwestycji stosowania przepisów ustawy o zamówieniach publicznych
Termomodernizacja Szkoły Podstawowej w miejscowości Modrzew. Przetarg nieograniczony. Wartość zamówienia powyżej 30.000 EURO. Wrzesień 2002 rok.
1. Pomimo, że wartość szacunkowa zamówienia przekraczała kwotę 30.000 EURO, zamawiający prowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie uproszczonym (przetarg nieograniczony), przewidzianym dla zamówień o wartości szacunkowej poniżej 30.000 EURO. W rezultacie zamawiający nie zastosował szeregu przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 roku o zamówieniach publicznych (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 72, poz. 664 z późn. zm.), w szczególności nie zamieścił ogłoszenia o przetargu w Biuletynie Zamówień Publicznych - strony 145-148 protokołu kontroli.
2. Zamawiający nie wykluczył oferenta - Przedsiębiorstwa Usługowo – Handlowego „PEWJOL” z Opoczna pomimo, że jego oferta nie spełniała warunków określonych w warunkach przetargu, co stanowiło naruszenie art. 19 ust.1 pkt 8 ustawy o zamówieniach publicznych.
Budowa Międzyszkolnej pływalni o kubaturze 15.660 m2 przy Zespole Szkół Samorządowych nr 1 w Opocznie. Przetarg nieograniczony. Wartość zamówienia powyżej 30.000 EURO. Grudzień 2001 rok.
1. Zamawiający nie wykluczył oferentów nr 3 i 4 z ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego, pomimo nie spełnienia przez nich warunków określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, stosownie do art.19 ust.1 pkt 8 ustawy o zamówieniach publicznych. W myśl art.19 ust.3 ustawy o zamówieniach publicznych oferta dostawcy lub wykonawcy, który został wykluczony z postępowania nie podlega rozpoznaniu - strona 158 protokołu kontroli.
2. W przedłożonej kontrolującym dokumentacji brak było oświadczenia co do pozostawania w stosunku zależności lub dominacji – w rozumieniu ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi – z innymi uczestnikami postępowania, zamawiającym lub osobami występującymi po stronie zamawiającego, złożonego przez oferenta nr1 tj. firmę BUDIMEX S.A. - strona 158 protokołu kontroli.
W zakresie ewidencji majątku gminy i inwentaryzacji
1. Stwierdzono nieterminowe wprowadzenie do ewidencji środków trwałych zadania inwestycyjnego dotyczącego budowy drogi ul. Przemysłowej - strony 169-170 protokołu kontroli.
2. Kontrolujący stwierdzili rozbieżności pomiędzy ewidencją syntetyczną pozostałych środków trwałych prowadzoną na koncie 013, a ewidencją analityczną pozostałych środków trwałych prowadzoną w książce inwentarzowej Urzędu. Rozbieżności wynikały z nieprawidłowego prowadzenia ewidencji analitycznej - strona 170 protokołu kontroli.
3. Prowadzenie ewidencji analitycznej pozostałych środków trwałych, będących własnością kontrolowanej jednostki, przez poszczególne jednostki OSP, uniemożliwiało właściwe uzgadnianie ewidencji analitycznej z ewidencją syntetyczną - strona 171 protokołu kontroli.
4. Kontrola wykazała nieprzestrzeganie postanowień obowiązującego w jednostce zakładowego planu kont w zakresie bieżącego prowadzenia ewidencji analitycznej dla konta 310 – materiały, w formie kartotek ilościowo-wartościowych - strony 171-173 protokołu kontroli.
5. W wyniku przeprowadzenia inwentaryzacji środków trwałych na dzień 31 grudnia 2001 roku stwierdzono znaczne różnice inwentaryzacyjne pomiędzy stanem księgowym gruntów według kartoteki środków trwałych (stan konta 011), a wartością gruntów ujawnioną w trakcie inwentaryzacji, co wskazywało na niewłaściwe prowadzenie ewidencji środków trwałych stanowiących własność Gminy - strona 177 protokołu kontroli.
6. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice pomiędzy stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych w zakresie gruntów nie zostały w całości wyjaśnione i rozliczone w księgach rachunkowych 2001 roku, co stanowiło naruszenie art.27 ust.2 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji - strona 182 protokołu kontroli.
7. Nie objęto inwentaryzacją przeprowadzoną na dzień 31 grudnia 2002 roku wszystkich materiałów zaewidencjonowanych na koncie 310 – materiały - strony 183-184 protokołu kontroli.
W zakresie ustaleń dodatkowych
W wyniku czynności kontrolnych ustalono, że w miesiącach styczeń, czerwiec i grudzień 2001 roku wydatkowano z budżetu Gminy na zakup napojów alkoholowych (wódka, wino, piwo) kwotę 13.636,10 zł, natomiast w okresie maj - listopad 2002 roku kwotę 6.053,05 zł. Przykładowo, w związku z organizacją Dni Opoczna w czerwcu 2001 roku zakupiono na podstawie faktury z dnia 7 czerwca 2001 roku 7 l brandy i 172,8 l wódki. Powyższe wydatki poniesione zostały z naruszeniem zasady dokonywania wydatków z budżetu jednostki samorządu terytorialnego określonej w art.92 pkt 3 w zw. z art.129 ust.1 ustawy o finansach publicznych. Stosownie do powołanego unormowania wydatki powinny być dokonywane zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny. Wydatków na zakup alkoholu nie można uznać za związane z realizacją zadań własnych gminy, służących zaspokojeniu zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Podkreślić należy ponadto, że organy jednostek samorządu terytorialnego są obowiązane do podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napojów alkoholowych, inicjowania i wspierania przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, a nie do propagowania spożywania napojów alkoholowych – co wynika z art.1 ust.1 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 147, poz.1231 z późn. zm.) - strony 195-199 protokołu kontroli.
Zawiadamiając o powyższych nieprawidłowościach informuję, że konieczne jest podjęcie działań i decyzji zmierzających do ich usunięcia oraz zapobiegania ich występowaniu w przyszłości. W tym celu RIO w Łodzi kieruje następujące wnioski pokontrolne:
1. Opracować dokumentację opisującą przyjęte zasady rachunkowości spełniającą wszystkie wymogi wynikające z art. 10 ust.1 ustawy o rachunkowości, w szczególności zawierającą wykaz zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych oraz określającą metody zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania.
2. Przestrzegać art.14 ust.3 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym w sytuacji stosowania dzienników częściowych, grupujących zdarzenia według ich rodzajów, należy sporządzać zestawienie obrotów tych dzienników, za dany okres sprawozdawczy.
3. Przestrzegać art.20 ust.1 ustawy o rachunkowości, stosownie do którego do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym.
4. Przestrzegać art.21 ust.1 pkt 6 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym dowód księgowy powinien zawierać stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja).
5. Prowadzić ewidencję szczegółową do konta 201 w sposób zapewniający możliwość ustalenia zobowiązań według poszczególnych kontrahentów, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych.
6. Ewidencję podatków i opłat prowadzić zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i opłat dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego.
7. Bilans jednostki sporządzać w terminie określonym w § 16 ust.1 rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetu jednostek sektora finansów publicznych oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych.
8. Sporządzać raporty kasowe dla operacji gotówkowych związanych ze sprzedażą znaków opłaty skarbowej.
9. Zapewnić dokonywanie czynności inkasa podatków stanowiących dochód budżetu Gminy wyłącznie przez osoby wskazane przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Do kompetencji tego organu należy także ustalenie wynagrodzenia za inkaso.
10. Od nieterminowych wpłat należności podatkowych dokonywanych przez inkasentów egzekwować należne Gminie odsetki.
11. Podjąć czynności mające na celu prawidłowe ustalenie wysokości zobowiązań podatkowych podatnika....., za lata 1999 – 2002.
12. Zamieszczać w decyzjach dotyczących udzielanych ulg podatkowych uzasadnienie faktyczne podjętego rozstrzygnięcia, zgodnie z art.210 § 1 pkt 6 ustawy Ordynacja podatkowa.
13. W zakresie sposobów wygaśnięcia zobowiązań podatkowych przestrzegać postanowień art.59 i nast. ustawy Ordynacja podatkowa.
14. Przy udzielaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców w formie ulg, umorzeń, odroczeń podatkowych uwzględniać przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2002 roku o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Zgodnie z przepisami ustawy Ordynacja podatkowa - odraczanie terminu płatności podatku, rozkładanie na raty zapłaty podatku, odraczanie lub rozkładanie na raty zapłaty zaległości podatkowej, umarzanie zaległości podatkowej lub odsetek, na wniosek będącego przedsiębiorcą podatnika, następuje zgodnie z przepisami o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.
15. Sporządzać wymagane przez ustawę o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców sprawozdania dotyczące udzielonej pomocy (art.40 ww. ustawy).
16. Zaniechać stosowania instytucji zaniechania poboru podatku.
17. Wydawać decyzje podatkowe w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy prawne.
18. Przestrzegać art.12 ust.3 w zw. z art. 13d ust.3 ustawy o podatku rolnym, stosownie do których okres zwolnienia z tytułu nabycia gruntów na utworzenie lub powiększenie gospodarstwa rolnego (zwolnienie określone w art.12 ust.1 pkt 4 ww. ustawy) wynosi 5 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawarto umowę sprzedaży gruntów lub prawa użytkowania wieczystego albo ustanowiono prawo użytkowania wieczystego gruntów. Zwolnienie to stosuje się jednakże od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek.
19. Przestrzegać art.13a ust.3 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z którym tzw. ulga żołnierska przysługuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osoba została powołana do odbycia służby wojskowej, do końca miesiąca, w którym nastąpiło zwolnienie z tej służby. Ulgę stosuje się jednakże od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek (art.13d ust.3 ustawy).
20. Przestrzegać art.13 ust.2 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z którym ulga inwestycyjna przyznawana jest po zakończeniu inwestycji.
21. Przestrzegać terminów załatwiania spraw określonych w art.139 ustawy Ordynacja podatkowa.
22. Zapewnić wydawanie decyzji w sprawach podatkowych przez upoważnione do tego osoby.
23. W przypadku braku zapłaty przez podatników podatku od środków transportowych należnego Gminie podatku wszczynać postępowanie podatkowe w celu określenia wysokości zobowiązania podatkowego – w oparciu o art.21 § 3 ustawy Ordynacja podatkowa.
24. Podejmować działania w celu wyegzekwowania od podatników podatku od środków transportowych deklaracji na podatek od środków transportowych, o których mowa w art.9 ust.6 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych.
25. Terminowo podejmować czynności windykacyjne wobec podatników zalegających z zapłatą podatków, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 110, poz. 968) oraz przepisy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
26. W wykazach nieruchomość przeznaczonych do sprzedaży podawać wszystkie dane wymagane przez art.35 ust.2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
27. Sprostować akt notarialny Rep. A nr 3218/2002 w sprawie sprzedaży lokalu mieszkalnego w części dotyczącej wysokości udzielonej bonifikaty.
28. Podawać do publicznej wiadomości wykazy obejmujące nieruchomości przeznaczone do dzierżawy, zgodnie z art.35 ust.1 ww. ustawy.
29. Podjąć czynności mające na celu wyegzekwowanie od Towarzystwa Budownictwa Społecznego należnych Gminie dochodów z tytułu pobranych czynszów najmu (dotyczy budynków zarządzanych przez TBS). Egzekwować od TBS terminowe rozliczanie się z pobranych czynszów najmu.
30. Przestrzegać § 3 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych w zakresie wydawania przez zarządcę drogi opinii w sprawie planowanego zajęcia pasa drogowego.
31. Zapewnić wydawanie decyzji w sprawie zajęcia pasa drogowego przez osoby upoważnione w tym zakresie przez zarządcę drogi, zgodnie z art.21 ust 1a ustawy o drogach publicznych.
32. Wydatków na funkcjonowanie ochotniczych straży pożarnych dokonywać w granicach określonych przez ustawę o ochronie przeciwpożarowej, w szczególności zaniechać wypłaty nagród, diet dla członków Zarządu Miejskiego Związku OSP RP, Komendanta Miejskiego Związku OSP RP, Naczelników OSP itd. (patrz ustalenia w pierwszej części wystąpienia).
33. Podjąć działania mające na celu wyegzekwowanie zwrotu do budżetu Gminy bezpodstawnie wypłaconych kwot (netto) nagród na rzecz członków Zarządu Miejskiego Związku OSP RP, Komendanta Miejskiego Związku OSP RP, Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Zarządu Miejskiego Związku OSP, Zastępcy Naczelnika OSP w Dzielnej oraz kwot diet za udział w posiedzeniach Zarządu Miejskiego Związku OSP RP.
34. Dotacji na rzecz podmiotów nie zaliczonych do sektora finansów publicznych udzielać na cele publiczne związane z realizacją zadań jednostki samorządowej, zgodnie z art.118 ust.1 ustawy o finansach publicznych. Stosownie do art.118 ust.2 ww. ustawy zlecenia zadania i udzielenie dotacji następuje na podstawie umowy jednostki samorządowej z podmiotem, któremu powierzane jest wykonanie zadania. Jednocześnie RIO w Łodzi zwraca uwagę na zmiany art.118 ustawy o finansach publicznych, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2004 roku – na mocy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. nr 96, poz. 874).
35. Dokonywać weryfikacji danych zawartych w oświadczeniach pracowników o używaniu samochodów prywatnych do celów służbowych z danymi wynikającymi z ewidencji czasu pracy.
36. Dokonać prawidłowego rozliczenia kosztów podróży służbowych poza granice kraju, wymienionych w protokole kontroli.
37. W zakresie pokrywania kosztów podróży służbowych poza granicami kraju przestrzegać przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. nr 236, poz. 1991).
38. W przypadku ustalenia, że wartość szacunkowa zamówienia przekracza równowartość kwoty 30.000 EURO prowadzić przetarg nieograniczony o udzielenie zamówienia publicznego w procedurze pełnej – zgodnie z art.15 ust.1 ustawy o zamówieniach publicznych.
39. Wykluczać oferentów ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego w sytuacjach określonych w art.19 ust.1 ww. ustawy.
40. Ewidencję analityczną pozostałych środków trwałych będących własnością Gminy prowadzić w sposób umożliwiający uzgadnianie ewidencji analitycznej z ewidencją syntetyczną.
41. Zapewnić bieżące prowadzenie ewidencji konta 310 – materiały.
42. Przestrzegać art.27 ust.2 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.
43. Zapewnić objęcie zarządzanymi inwentaryzacjami wszystkich materiałów objętych ewidencją konta 310, w terminach wynikających z przepisów ustawy o rachunkowości.
44. Przestrzegać art.92 pkt 3 w zw. z art.129 ust.1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym wydatki z budżetu jednostki samorządu terytorialnego powinny być dokonywane zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny.
Stosownie do art.9 ust.3 ustawy z dnia 7 października 1992 r.o regionalnych izbach obrachunkowych sprawozdanie o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych lub przyczynach ich niewykonania należy przedłożyć Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Łodzi, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego.
Jednocześnie informuję, że zgodnie z art.9 ust.4 ustawy z dnia7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych do wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnym przysługuje prawo zgłoszenia zastrzeżeń do Kolegium Izby. Zastrzeżenie składa właściwy organ jednostki kontrolowanej w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego za pośrednictwem Prezesa Izby. Podstawą zgłoszenia zastrzeżenia może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.
Bieg terminu, o którym mowa wyżej, ulega zawieszeniu na czas rozpatrzenia zastrzeżenia w odniesieniu do wniosków pokontrolnych objętych zastrzeżeniem.
Do wiadomości:
1. Przewodniczący Rady Miejskiej w Opocznie
2. Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej w Opocznie
2. aa