W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies.

Gm. Głowno - kontrola kompleksowa, przeprowadzona przez RIO w Łodzi, zakończona w 2006r.

XML

Treść

Wystąpienie pokontrolne przekazane przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Łodzi do Wójta Gminy Głowno, po zakończeniu kompleksowej kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych Gminy Głowno. Udostępniane na podstawie art.6 ust.1 pkt 4 lit "a" tiret drugi ustawy z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej.

Łódź, dnia 30 czerwca 2006 roku



Pan
STANISŁAW TARKOWSKI
Wójt Gminy Głowno


WK–602/41/2006

Działając na podstawie art.9 ust.2 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U. nr 55, poz.577 ze zm.) informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi przeprowadziła kompleksową kontrolę gospodarki finansowej i zamówień publicznych w Gminie Głowno. Kontrolą objęto wybrane zagadnienia z lat 2004 – 2005 dotyczące przede wszystkim: kontroli finansowej; prowadzenia rachunkowości; sporządzania sprawozdań finansowych; gospodarki kasowej; realizacji dochodów z podatków i opłat lokalnych; realizacji dochodów z majątku; udzielania zamówień publicznych; wydatków inwestycyjnych oraz ewidencji i inwentaryzacji majątku. Stwierdzone w wyniku czynności kontrolnych nieprawidłowości i uchybienia wynikały z błędnej interpretacji przepisów, niedostatecznego nadzoru ze strony kierownictwa oraz niewystarczających procedur wewnętrznej kontroli finansowej. Wykazane nieprawidłowości dotyczyły, w szczególności:W zakresie funkcjonowania kontroli finansowej

1. W § 16 zarządzenia nr 7/2002 Wójta Gminy Głowno z dnia 31 grudnia 2002 roku wprowadzającego procedury kontroli finansowej w Urzędzie Gminy i jednostkach organizacyjnych gminy zapisano, że celem zapewnienia prawidłowego działania procedur kontrolnych kierownik jednostki zobowiązany był ustalając zakresy czynności dla poszczególnych pracowników uwzględnić też obowiązki w zakresie kontroli finansowej. Natomiast, zapisy zawarte w zakresach czynności pracowników nie zawierały postanowień odnoszących się do kwestii związanych z wykonywaniem kontroli. Zarówno obowiązki związane z przeprowadzaniem kontroli merytorycznej, jak i formalno-rachunkowej nie zostały powierzone pracownikom na piśmie. Wskazać należy ponadto, że zgodnie z art.28a ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych (tekst jednolity z 2003 r., Dz. U. nr 15, poz. 148 ze zm.) kierownik jednostki sektora finansów publicznych ponosił odpowiedzialność za całość gospodarki finansowej, w tym za wykonywanie określonych ustawą obowiązków w zakresie kontroli finansowej. Kierownik mógł powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki. Przyjęcie obowiązków powinno być stwierdzone dokumentem. Obecnie wskazane kwestie normuje art.44 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych (Dz. U. nr 249, poz. 2104 ze zm.).
2. Wójt Gminy zaniechał realizacji obowiązku wynikającego z art.127 ust.2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych w zakresie kontroli przestrzegania w podległych jednostkach organizacyjnych ustalonych w nich procedur kontroli w stosunku do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Głownie.

Odpowiedzialność za określenie procedur kontroli finansowej ora zapewnienie ich prawidłowego funkcjonowania ponosi Wójt Gminy.

W zakresie bankowej obsługi jednostki

1. Stwierdzono, że bankową obsługę budżetu wykonywał Bank Spółdzielczy w Głownie, wskazany przez Radę Gminy w Głownie na mocy uchwały nr XXXII/129/94 z dnia 2 lutego 1994 roku. W dniu 1 grudnia 2002 roku Wójt Gminy Głowno zawarł z Bankiem Spółdzielczym w Głownie umowę o prowadzenie rachunku bankowego w złotych. Zgodnie z art.134 ust.1 ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych wybór banku prowadzącego obsługę bankową gminy stanowił kompetencję jej organu stanowiącego, w tym przypadku - Rady Gminy w Głownie. Rada Gminy w Głownie przed zawarciem umowy z dnia 1 grudnia 2002 roku nie podjęła stosownej uchwały wskazującej dany bank jako bank wybrany do świadczenia przedmiotowych usług. Przytoczona powyżej uchwała została podjęta w 1994 roku i stanowiła upoważnienie do zawarcia zupełnie innej umowy rachunku bankowego. Organ wykonawczy zawarł nową umowę w sprawie świadczenia omawianych usług, wprawdzie z tym samym podmiotem, jednak było to nowe zlecenie. Podkreślić należy także, że w 2002 roku nie obowiązywały już przepisy na podstawie których podjęta została uchwała nr XXXII/129/94.
2. Wskazana umowa zawarta została na czas nieokreślony, natomiast - zgodnie z obowiązującym wówczas art.73 ustawy z dnia 10 czerwca 1994 roku o zamówieniach publicznych (tekst jednolity z 2002 r., Dz. U. nr 72, poz.664 ze zm.) - umowy w sprawach zamówień publicznych nie mogły być zawierane na czas nie oznaczony, zawarcie umowy na czas dłuższy niż 3 lata wymagało wcześniejszej zgody Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Stosownie do art.134 ust.1 ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych - wybór banku powinien nastąpić w trybie określonym przez przepisy o zamówieniach publicznych. Ustalono, że umowa zawarta została z pominięciem przepisów dotyczących zamówień publicznych, w oparciu o art.6 ust.1 pkt 7 ustawy o zamówieniach publicznych, gdyż wartość zamówienia nie przekraczała kwoty 6.000 EURO. Nie oznacza to jednak, że zamawiający mógł założyć, że udzieli zamówienia publicznego nieodpłatnie i w ten sposób będzie zwolniony z jakichkolwiek rygorów ustanowionych przez ustawodawcę. Zamawiający wszczynając postępowanie powinien określić z należytą starannością, np. w oparciu o ceny rynkowe zamawianych usług, wartość zamówienia (art.2 ust.1 pkt 9 ustawy o zamówieniach publicznych) oraz ocenić, czy wartość ta w określonym przez siebie czasie faktycznie jest niższa od wskazanej przez ustawodawcę wartości pozwalającej na nie stosowanie ustalonych ustawą procedur udzielania zamówień publicznych. Dopiero wówczas mógł udzielić zamówienia z pominięciem ustawy. Zamawiający nie był zwolniony od ustalenia wartości zamówienia, a ustalenie wartości zamówienia - w tym konkretnym przypadku - zależało od okresu, w jakim przedmiotowe usługi miały być świadczone. Zamawiający nie miał podstaw by zakładać, że usługi będą świadczone nieodpłatnie, gdyż powszechną praktyką jest odpłatność usług bankowych. Stąd dopiero po ustaleniu wartości szacunkowej powinien albo zastosować odpowiednie procedury, albo uznać, że ustalona z należytą starannością wartość tych usług pozwala na ich pominięcie. Pamiętać należy także, że wartość szacunkowa powinna być ustalona dla założonego okresu czasu świadczenia usług i na taki okres czasu powinna być zawarta umowa dotycząca świadczenia tych usług.

W zakresie ewidencji księgowej i sprawozdań finansowych

1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Głownie nie sporządzał w 2005 roku sprawozdań jednostkowych Rb-Z i Rb-N. Postępowanie takie naruszało przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 13 marca 2001 roku w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. nr 24, poz.279 ze m.), a następnie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 sierpnia 2005 roku w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. nr 170, poz.1426). Począwszy od 2006 roku zaczęto wypełniać obowiązek w zakresie sporządzania wspomnianych sprawozdań.
2. Zapisy dokonane w ewidencji księgowej nie były zgodne z danymi liczbowymi wykazanymi w sprawozdaniu bilansowym z wykonania budżetu Gminy Głowno, sporządzonym na dzień 31 grudnia 2005 roku. W pozycji II.6 pasywów (skumulowana nadwyżka budżetu) wykazano kwotę 115.538 zł, natomiast saldo Ma konta 961 wykazywało kwotę 155.565,93 zł. Saldo Wn konta 961 wynosiło 40.027,93 zł i prawidłowo wykazano je w bilansie w pozycji II.2 Pasywów (niedobór budżetu). W pozycji II. Pasywów wykazano jako aktywa netto budżetu kwotę 115.538 zł (skumulowana nadwyżka pomniejszona o niedobór budżetu). Powyższe oznaczało, że w bilansie w pozycji dotyczącej skumulowanej nadwyżki (konto 960) wykazano kwotę aktywów netto budżetu, która powinna stanowić kwotę skumulowanej nadwyżki pomniejszoną o niedobór budżetu, co również wynikało z zapisów księgowych na kontach 960 i 961, zaś w bilansie w pozycji dotyczącej skumulowanej nadwyżki wykazano kwotę, która na stosownym koncie 960 powinna być wykazana w następnym roku, po przeksięgowaniu salda konta 961 na konto 960. Wskazana nieprawidłowość została usunięta w trakcie trwania kontroli RIO w Łodzi. Opisany powyżej błąd występował również w bilansie sporządzonym za 2004 rok.

W zakresie przestrzegania zasady ponoszenia wydatków w granicach określonych w planie finansowym

Kontrolujący stwierdzili przekroczenia planu wydatków w rozdziale 75412:
- w § 4110 na dzień 28 czerwca 2005 roku wydatkowano kwotę 2.657,25 zł, co oznaczało przekroczenie planu na dzień 30.06.2005 roku o kwotę 984,25 zł;
- w § 4270 wydatkowano na dzień 25 czerwca 2005 roku kwotę 28.108,22 zł, co oznaczało przekroczenie planu o 27.108,22 zł; na dzień 18 lipca 2005 roku wydatkowano kwotę 32.797,24 zł, przekraczając plan wydatków o kwotę 1.797,42 zł; na dzień 29 grudnia 2005 roku wydatkowano 33.217,42 zł, czym przekroczono plan o kwotę 217,42 zł;
- w § 4260 wydatkowano na dzień 20 grudnia 2005 roku kwotę 2.640,62 zł, co oznaczało przekroczenie planu o kwotę 640,62 zł;
- w § 4300 wydatkowano na dzień 31 sierpnia 2005 roku kwotę 13.870,89 zł, co oznaczało przekroczenie planu o kwotę 3.870,89 zł oraz na dzień 14 grudnia 2005 roku wydatkowano kwotę 15.070,86 zł, przekraczając plan o kwotę 1.070,86 zł;
- w § 4410 wydatkowano na dzień 22 grudnia 2005 roku kwotę 2.951,79 zł, co oznaczało przekroczenie planu o kwotę 417,79 zł;
- w § 4430 wydatkowano na dzień 22 listopada 2005 roku kwotę 2.047,00 zł, co oznaczało przekroczenie planu o kwotę 47,00 zł;
- w § 4210 wydatkowano na dzień 7 grudnia 2005 roku kwotę 48.603,03 zł, co oznaczało przekroczenie planu o kwotę 6.603,03 zł.
Na koniec kolejnych kwartałów dokonywano stosownych zmian w planie wydatków poprzez ich zwiększenie, bądź przeniesienie określonych kwot pomiędzy paragrafami, stąd przekroczenie planu następowało pomiędzy okresami sprawozdawczymi. Wskazać należy, że zgodnie z art.26 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych - ujęte w budżetach jednostek sektora finansów publicznych wydatki stanowiły nieprzekraczalny limit. Dodatkowo, stosownie do art. 28 ust.1 ww. ustawy - wydatki publiczne mogły być ponoszone na cele i w wysokości ustalonych w ustawie budżetowej, uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego i w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych. Analogiczne unormowania zawiera obecnie ustawa z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych w art. 34 ust.1 pkt 2 i art. 35 ust.1. Zasadę dokonywania wydatków w granicach kwot określonych w planie finansowym zawierał także art.92 pkt 3 w zw. z art.129a ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych, a obecnie zasada ta znajduje normatywne umocowanie w art.138 pkt 3 w zw. z art.189 ust.1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych.

Odpowiedzialność za powyższe przekroczenia planu finansowego ponosi Wójt Gminy oraz Sekretarz Gminy, którzy dokonali dyspozycji środków pieniężnych.

W zakresie dochodów z podatków i opłat lokalnych

1. W uchwale nr 85/XX/2000 z dnia 26 kwietnia 2000 roku Rada Gminy Głowno wymieniła z imienia i nazwiska 31 osób jako inkasentów podatków, stanowiących dochód gminy oraz ustaliła wynagrodzenie za inkaso. Jako inkasentów wskazano m.in. następujące osoby: Bogusław Romanowicz, Robert Szymczak i Zdzisław Kopania, natomiast - w latach objętych kontrolą - zamiast nich jako inkasenci rozliczający się z pobranych podatków występowali: Krzysztof Jóźwiak, Krzysztof Piestrzeniewicz oraz Roman Marczyk. Na podstawie uchwały nr 180/XXXXVI/2002 Rady Gminy Głowno z dnia 21 sierpnia 2002 roku zmieniono przedmiotową uchwałę dotyczącą inkasentów poprzez zastąpienie wyrazów „Kopania Zdzisław” wyrazami „Marczyk Roman”. Nie dokonano natomiast zmiany uchwały w zakresie wskazania jako nowych inkasentów Krzysztofa Jóźwiaka oraz Krzysztofa Piestrzeniewicza.
2. W przedmiotowej uchwale wskazano jako podstawę prawną art.18 ust.2 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U. nr 142, poz.1591 ze zm.), art.28 § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 ze zm.) oraz art.19 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. nr 9, poz. 31 ze zm.) odnoszący się tylko do opłat lokalnych, pominięto zaś przepisy upoważniające radę gminy do zarządzenia poboru pozostałych podatków w formie inkasa. W § 1 ww. uchwały zapisano jednak, że określa się inkasentów i stawkę procentową wynagrodzenia za inkaso z tytułu poboru podatków stanowiących dochody gminy.
Na podstawie ww. uchwały wskazani w niej inkasenci dokonywali również poboru opłaty za wodę i otrzymywali z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości wynikającej z uchwały. Powyższe działanie było niezgodne z obowiązującymi przepisami, ponieważ inkasenci zostali powołani do poboru podatków stanowiących dochód gminy, zaś opłata za wodę nie stanowi dochodu podatkowego. Rada Gminy nie posiada także kompetencji do wyznaczania osób pobierających należności o charakterze cywilnoprawnym, jak również do ustalania wysokości wynagrodzenia w tym zakresie. Podstawą pobierania opłat za wodę powinny być umowy cywilnoprawne określające zakres obowiązków i należne wynagrodzenie.
3. Kontrolujący stwierdzili, że w latach 2004 - 2005 dwukrotnie wypłacono z budżetu Gminy nagrody pieniężne dla sołtysów (lista płac z dnia 20 grudnia 2004 roku na łączną kwotę 10.000 zł, wypłatę zatwierdził Wójt Gminy oraz lista płac z dnia 29 grudnia 2005 roku na łączną kwotę 10.000 zł, wypłatę zatwierdził Sekretarz Gminy). Nagrody przyznane zostały w związku z poborem przez sołtysów podatków oraz opłat za wodę. Przyznanie i wypłata nagród nastąpiła bez podstawy prawnej. Z tytułu wykonywanych czynności poboru podatków inkasenci mieli prawo wyłączenie do wynagrodzenia ustalonego przez Radę Gminy. Obowiązujące przepisy nie przewidywały możliwości dodatkowych wypłat na rzecz inkasentów z powyższego tytułu.
4. Na terenie Gminy Głowno stosowano postanowienia wynikające z uchwały nr XXXII/125/94 Rady Gminy w Głownie z dnia 2 lutego 1994 roku, na mocy której zwolniono z obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości m.in. Dom Ludowy w Rudniczku. Z przedmiotowego zwolnienia korzystało Kółko Rolnicze w Rudniczku wykazujące wyłącznie grunty pozostałe, gdyż podatnik nie prowadził działalności gospodarczej, zaś na opodatkowanym gruncie znajdował się właśnie Dom Ludowy, wobec którego stosowano wskazane zwolnienie. W świetle art.7 ust.3 ustawy o podatkach lokalnych, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 roku, przytoczone zwolnienie podmiotowe pozbawione zostało podstawy prawnej. Rada gminy od wskazanej daty mogła wprowadzić wyłącznie zwolnienia o charakterze przedmiotowym. Wskazać należy także, że w deklaracjach podatkowych należy wykazywać także te przedmioty opodatkowania, które zostały objęte zwolnieniami wraz z podstawą prawną.
5. W przypadku osób prawnych prowadzących działalność gospodarczą, tj.: Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, TARGET sp. z o.o., Kółka Rolniczego w Mąkolicach oraz Łódzkiej Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskiej stwierdzono, że podatnicy w składanych deklaracjach wykazywali, m.in., grunty pozostałe. W związku z powyższym należy zauważyć, że zgodnie z art.1a ust.1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (według stanu prawnego obowiązującego od dnia 1 stycznia 2003 roku) - przez grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej należało rozumieć grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art.5 ust.1 pkt 1 lit. b), chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych. Organ podatkowy nie potrafił wskazać przesłanek, w oparciu o które podatnicy objęli część powierzchni stawką podatku dla gruntów pozostałych.
6. W korekcie deklaracji w zakresie podatku od nieruchomości za 2004 rok złożonej przez Gospodarstwo Mieszkaniowe Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w Ksawerowie wskazano sprzedaż trzech lokali, w tym dwóch lokali – w dniach 28 i 29 czerwca 2004 roku oraz jednego - 29 lipca 2004 roku. W związku z powyższym policzono podatek za 7 miesięcy od powierzchni mieszkalnej wynoszącej - 824,60 m2 i od pozostałych budynków - 182 m2 oraz za 5 miesięcy od powierzchni mieszkalnej 595,90 m2 i od pozostałych budynków - 134 m2. Natomiast podatek powinien być policzony za 6 miesięcy od początkowej powierzchni oraz od zmienionej powierzchni opodatkowania od dnia 1 lipca 2004 roku oraz od dnia 1 sierpnia 2004 roku, gdyż zgodnie z art. 6 ust.3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku, podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie.
Zgodnie z art.81 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tekst jednolity z 2005 r., Dz. U. nr 8, poz. 60 ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 roku - skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty, natomiast w korekcie wyżej wskazanej deklaracji podano ilość zbytych lokali oraz daty zbycia, nie załączono jednak informacji na temat powierzchni konkretnych lokali, które zostały zbyte, stąd nie można było ustalić, czy podatek został zadeklarowany w poprawnej wysokości. Na korekcie deklaracji nie wskazano daty wpływu do organu podatkowego, natomiast z daty jej wypełnienia, tj. 6 grudnia 2004 roku - wynikało, że została złożona z naruszeniem terminu, o którym mowa w art.6 ust.9 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, wynoszącego 14 dni od zaistnienia zdarzenia powodującego zmianę wysokości podatku. Ponadto, w 2005 roku podatnik wykazał budynki mieszkalne o powierzchni - 579,40 m2, natomiast na koniec 2004 roku powierzchnia ta wynosiła według poprzedniej deklaracji - 595,90 m2, w 2003 r. wykazano 554,40 m2 budynków mieszkalnych, a w 2004 roku 824,60 m2 (na początek roku).
7. Stosownie do postanowień wynikających z art.6 ust.10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych - obowiązek składania deklaracji na podatek od nieruchomości dotyczył również podatników korzystających ze zwolnień na mocy przepisów ustawy, np. szkół. Podatnicy ci nie składali deklaracji, a organ podatkowy nie egzekwował tego obowiązku od osób prawnych i jednostek organizacyjnych zwolnionych z podatku, posiadających nieruchomości na terenie Gminy Głowno.
8. W deklaracji na podatek rolny złożonej przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddział Terenowy w Warszawie Filia w Łodzi wskazano, że łączna powierzchnia podlegająca opodatkowaniu wynosiła 2,8569 ha przeliczeniowego, przy czym podatnik przyjął stawkę 86,425 zł, tj. 34,57 zł za kwintal żyta, natomiast na terenie Gminy Głowno obowiązywała stawka 33 zł, tj. 82,50 zł za 1 ha przeliczeniowy, co oznaczało, że podatek powinien wynieść 235,69 zł, zamiast 246,90 zł. W wyniku działań organu podatkowego, podjętych w trakcie trwania kontroli RIO w Łodzi, podatnik złożył korektę deklaracji za 2004 rok, stąd powstała nadpłata podatku w wysokości 11,20 zł.
9. W deklaracjach podatkowych złożonych przez "AGROHERB" wykazano grunty pod stawami nie zarybionymi, od których nie naliczono podatku. Stosownie do postanowień wynikających z art.4 ust.8 ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (tekst jednolity z 1993 r., Dz. U. nr 94, poz. 431 ze zm.) - grunty pod stawami nie zarybionymi przelicza się na hektary przeliczeniowe według wskaźników ustalonych w art.4 ust.5 ustawy. W wyniku działań podjętych przez organ podatkowy w trakcie kontroli RIO w Łodzi podatnik złożył korekty deklaracji za lata 2004-2005.
10. W deklaracjach złożonych przez Lasy Państwowe Nadleśnictwo Grotniki wykazano w 2003 roku - 2,68 ha użytków zielonych IV klasy, w 2004 roku - 2,25 ha, natomiast w 2005 roku - 0 ha. Dopiero w trakcie trwania kontroli RIO w Łodzi organ podatkowy wyjaśnił wskazaną wątpliwość, uzyskując od Lasów Państwowych informację, z której wynikało, że wskazane grunty zostały zalesione.
11. Z korekty deklaracji złożonej przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną Boczki Domaradzkie za 2005 rok wynikało, że z dniem 1 września 2005 roku nastąpiło wycofanie wkładu przez członka spółdzielni. Podatek rolny za cały rok według pierwotnej deklaracji wynosił 876,80 zł (10,02 ha przeliczeniowego x 87,50 zł). Natomiast opodatkowana powierzchnia po zmniejszeniu obejmowała obszar 3,79 ha przeliczeniowego x 87,50 zł i podatek za cały rok (przy tej powierzchni) wyniósłby 331,70 zł. Z powyższego wynikało, że za 9 miesięcy podatek powinien wynieść 657,60 zł (za cały rok 876,80 zł : 12 x 9), a za 3 miesiące - 82,92 zł (za cały rok 331,70 zł : 12 x 3), tj. łącznie 740,52 zł, natomiast podatnik w deklaracji wyliczył wysokość podatku w następujący sposób - 584,53 zł (za 8 miesięcy) i 110,56 zł (za 4 miesiące), tj. łącznie 695,10 zł.
12. Jeden z podatników, tj. "AGROHERB" dopiero począwszy od 2005 roku zaczął składać deklaracje na podatek leśny. Ze złożonej w dniu 11 marca 2005 roku deklaracji wynikało, że przedmiot opodatkowania obejmował: lasy pozostałe powyżej 40 lat o powierzchni 0,6905 ha (stawka 26,50 zł, stąd należny podatek - 18,30 zł). Organ podatkowy nie potrafił wyjaśnić, dlaczego podatnik dopiero w 2005 roku złożył pierwszą deklarację podatkową na podatek leśny.
13. W przypadku podatku rolnego, podatku od nieruchomości oraz podatku leśnego organ podatkowy nie weryfikował na bieżąco składanych deklaracji podatkowych pod kątem prawidłowości wykazanych przedmiotów opodatkowania. Z treści art.272 ustawy Ordynacja podatkowa wynikało, że organy podatkowe pierwszej instancji zobowiązane były do podejmowania czynności, mających na celu, m.in., sprawdzenie terminowości składania deklaracji, stwierdzenie ich formalnej poprawności, a także ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.
14. Z deklaracji na podatek od środków transportowych złożonej przez podatnika w dniu 15 września 2004 roku wynikało, że podatnik nabył w dniu 10 maja 2004 roku pojazd marki KAMAZ. Podatek wyliczony został za okres siedmiu miesięcy w kwocie 787,50 zł, natomiast z informacji o zarejestrowanych
i wyrejestrowanych pojazdach w marcu 2004 roku - przesłanej przez Wydział Komunikacji Starostwa Powiatowego w Zgierzu - wynikało, że pojazd ten został zarejestrowany w dniu 29 marca 2004 roku. W związku z powyższym podatek powinien być uiszczony za okres dziewięciu miesięcy 2004 roku w kwocie 1.012,50 zł. W trakcie kontroli RIO w Łodzi podatnik złożył stosowną korektę deklaracji.
15. Z deklaracji złożonej przez podatnika wynikało, że nabył on w dniu 19 stycznia 2005 roku środek transportowy, od którego stawka podatku za 2005 rok wynosiła 450 zł. Podatnik zadeklarował i uiścił podatek we wskazanej kwocie. Dopiero w trakcie kontroli RIO w Łodzi złożył korektę deklaracji, w której wykazał jako należny podatek (za okres 11 miesięcy 2005 roku) kwotę w wysokości 413 zł.
16. W deklaracji na podatek od środków transportowych za 2005 rok podatnik zadeklarował od posiadanego pojazdu stawkę w wysokości 1.450 zł, natomiast właściwa stawka wynosiła 1.350 zł. W trakcie kontroli RIO w Łodzi złożona została stosowna korekta deklaracji.
17. Kontrolujący stwierdzili, że część deklaracji na podatek od środków transportowych składana była po upływie ustawowo określonego terminu. Zgodnie z art.9 ust.6 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podmioty, na których ciąży obowiązek podatkowy są obowiązane składać deklaracje do 15 lutego, a w przypadku zaistnienia okoliczności mających wpływ na powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego odpowiednio skorygować deklaracje w terminie 14 dni od zaistnienia tych okoliczności (art.9 ust.6 pkt 2 ustawy).
18. W 2005 roku jednostki ochotniczych straży pożarnych z terenu Gminy Głowno złożyły deklaracje na podatek od środków transportowych, na których dokonano adnotacji, że pojazdy objęte tymi deklaracjami zostały zwolnione z podatku na podstawie art. 12 ust.1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz na podstawie uchwały nr XXVIII/79/04 Rady Gminy Głowno z dnia 24 listopada 2004 roku, w której zapisano, że zwalnia się od podatku środki transportowe służące wyłącznie do działalności przeciwpożarowej (§ 2 uchwały), natomiast w 2004 roku podatnicy nie złożyli stosownych deklaracji, czym naruszyli obowiązek wynikający z art.9 ust.6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
19. Na podstawie decyzji Fn.3113/6/24/2005 z dnia 31 maja 2005 roku - umorzono podatnikowi zaległość podatkową dotyczącą II raty podatku od nieruchomości. Zgodnie z art.67 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa (według ówczesnego brzmienia) - organ podatkowy mógł na wniosek podatnika umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Podatnik złożył podanie w dniu 29 kwietnia 2005 roku, zaś termin płatności II raty podatku przypadał na dzień 15 maja 2005 roku. Powyższe oznacza, że na dzień złożenia wniosku podatnik nie posiadał zaległości, którą - zgodnie z art.51 § 1 oraz § 2 ustawy Ordynacja podatkowa - jest niezapłacony w terminie podatek, zaliczka na podatek czy też poszczególna rata podatku.
20. W kilku przypadkach od wniosków podatników, na podstawie których organ podatkowy wydał decyzje w sprawie ulg i zwolnień podatkowych, nie została pobrana opłata skarbowa. Powyższe dotyczyło, m.in. decyzji oznaczonych numerami: Fn.3111-4-6-2005 z dnia 15 czerwca 2005 roku i Fn.3111-4-1-2005 z dnia 29 kwietnia 2005 roku w sprawie zwolnienia od podatku rolnego gruntów rolnych objętych melioracją i zniszczonych wskutek robót drenarskich; Fn.3113/8/1/2005 z dnia 3 marca 2005 roku w sprawie rozłożenia na raty łącznego zobowiązania pieniężnego.
21. W kilku przypadkach decyzje w sprawie ulg w zapłacie podatku zostały wydane przez inspektora ds. wymiaru i kasy w Urzędzie Gminy Głowno z adnotacją „z upoważnienia Wójta”, np. decyzje w sprawie ulg inwestycyjnych w podatku rolnym: 31058-3/2004 z dnia 1 kwietnia 2004 roku, 31058-6/2004 z dnia 9 czerwca 2004 roku, 31058-5/2004 z dnia 1 maja 2004 roku, 31058-4/2004 z dnia 1 kwietnia 2004 roku. Zgodnie z art.13 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa - organem I instancji jest wójt gminy. Stosownie do art.207 ww. ustawy - organ podatkowy orzeka w sprawie podatkowej w drodze w decyzji, przy czym na podstawie art.143 § 1 ustawy może upoważnić pracownika kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu i w ustalonym zakresie, w szczególności do wydawania decyzji, co stosownie do § art. 143 § 3 ustawy powinno nastąpić w formie pisemnej. W opisanym przypadku pracownik Urzędu Gminy nie posiadał opisanego upoważnienia.
22. Na podstawie decyzji Fn.3111-4-9-2005 z dnia 9 grudnia 2005 roku zwolniono od podatku rolnego w latach 2005-2006 grunty rolne objęte melioracją i zniszczone wskutek robót drenarskich. Decyzja wydana została na wniosek złożony w dniu 10 listopada 2005 roku, w którym podatnik wskazał, że prace melioracyjne były wykonane w 2004 roku. Z przepisów art.12 ust.1 pkt 3 ustawy o podatku rolnym wynikało, że zwolnieniu od podatku podlegały grunty objęte melioracją, ale w roku, w którym uprawy zostały zniszczone wskutek robót drenarskich.
23. Na podstawie decyzji 32542-2/2004 z dnia 5 kwietnia 2004 roku zwolniono z podatku rolnego w okresie od dnia 1 marca 2004 roku do dnia 28 lutego 2009 roku grunty o powierzchni 1,6977 ha nabyte w dniu 4 lutego 2004 roku na utworzenie gospodarstwa rolnego. Wniosek w przedmiotowej sprawie został złożony w dniu 12 marca 2004 roku. Podobnie na podstawie decyzji 32542-3/2004 z dnia 13 maja 2004 roku zwolniono z podatku rolnego w okresie od dnia 1 grudnia 2003 roku do dnia 30 listopada 2008 roku grunty o powierzchni 10,7102 ha nabyte w dniu 27 listopada 2003 roku, zaś wniosek złożony został w dniu 28 kwietnia 2004 roku. Zgodnie z postanowieniami wynikającymi z art.12 ust.3 ustawy o podatku rolnym, okres zwolnienia wynosi 5 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawarto umowę sprzedaży gruntów. Stosownie do przepisów art.13d ust.1 wskazane zwolnienie udzielane jest na wniosek podatnika i jest stosowane od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek (art.13d ust.3). W związku z powyższym zastosowany okres zwolnienia w ww. przypadkach powinien rozpoczynać się odpowiednio od dnia 1 kwietnia 2004 roku i od dnia 1 maja 2004 roku.
24. Na podstawie decyzji Fn.3113/8/2/2005 z 10 marca 2005 roku odroczono termin płatności I raty podatku od nieruchomości za 2005 rok w kwocie 37,70 zł plus 1,30 zł odsetki, łącznie 39 zł do dnia 31 maja 2005 roku. Wniosek został złożony przez podatnika w dniu 9 marca 2005 roku - co oznaczało, że w dniu złożenia wniosku, a następnie wydania decyzji, I rata podatku za 2005 rok nie stanowiła jeszcze zaległości podatkowej. Odsetki za zwłokę zostały naliczone bezpodstawnie, gdyż stosownie do art.53 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa - odsetki za zwłokę naliczane są od zaległości podatkowych.
25. Stosownie do przepisów wynikających z art.210 § 1 pkt 5 ordynacji podatkowej, decyzja powinna zawierać rozstrzygniecie. Natomiast w wyniku kontroli stwierdzono, że w żadnej z decyzji w sprawie odroczenia terminu płatności, organ podatkowy nie wskazywał, o którą ratę podatku chodziło (informacja taka wynikała jedynie z wniosków podatników). Nie można było jednoznacznie stwierdzić, co decyzja obejmowała swoim zakresem, np. w decyzji nr Fn.3113/8/7/05 nie wskazano czy chodzi o odroczenie, czy rozłożenie na raty (z wniosku wynikało, że odroczenie terminu płatności); nie wskazano też, o którą ratę podatku chodzi (wniosek nie zawierał też takiej informacji).
26. W decyzjach wydanych na gotowym blankiecie „decyzja o rozłożeniu na raty” wskazywano jako podstawę prawną jedynie art.48 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Natomiast, w decyzjach, które dotyczyły rozłożenia na raty zaległości podatkowej (np. Fn 3113/8/1/2005) i odroczenia terminu płatności zaległości podatkowej (Fn 3113/8/7/2005) należało wskazać jako podstawę prawną art.48 § 1 pkt 2 ww. ustawy. Zgodnie z art.210 § 1 pkt 4 i pkt 6 ustawy Ordynacja podatkowa, decyzja powinna zawierać powołanie podstawy prawnej oraz uzasadnienie faktyczne i prawne, przy czym stosownie do postanowień art.210 § 4 ustawy - uzasadnienie prawne powinno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji wraz z przytoczeniem przepisów prawa. W żadnej z objętych kontrolą decyzji nie zawarto uzasadnienia faktycznego i prawnego. W decyzji Fn 3113/8/9/2005 zapisano przykładowo „mając na uwadze dane zawarte w podaniu postanowiono jak wyżej”. Stosownie do art.210 § 4 ustawy Ordynacja podatkowa - uzasadnienie faktyczne powinno zawierać, w szczególności wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, którym dał wiarą oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności. Zgodnie z art.210 § 5 ww. ustawy - można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony, co nie dotyczy decyzji wydanej na skutek odwołania, bądź na podstawie której przyznano ulgę w zapłacie podatku.

Odpowiedzialność za wskazane nieprawidłowości ponosi Wójt Gminy jako organ podatkowy I instancji.

W zakresie pozostałych dochodów

1. Gmina Głowno nie realizowała dochodów z tytułu opłaty adiacenckiej, o której mowa w art.144 i nast. ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity z 2004 r., Dz. U. nr 261, poz.2603 ze zm.). Zgodnie z art.144 ust.1 ww. ustawy - właściciele nieruchomości uczestniczą w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej przez wnoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich. Rada Gminy w Głownie nie podjęła w ogóle uchwały w sprawie ustalenia wysokości stawki procentowej opłaty adiacenkciej, na podstawie art.146 ust.2 przedmiotowej ustawy.
2. W latach 2004-2005 Gmina Głowno wybudowała wodociąg wiejski wraz z przyłączami do posesji we wsi Dąbrowa, Jasionna, Mięsośnia, a z mieszkańcami tych miejscowości zawarto tzw. umowy partycypacyjne, w których wskazano, m.in., że w celu udziału w realizacji przyłącza wodociągowego właściciel nieruchomości zobowiązany był do uczestnictwa w kosztach przedmiotowej inwestycji w kwocie 1.500 zł (tytułem udziału w budowie przyłącza na odcinku od sieci do pierwszego zaworu za wodomierzem głównym). Łącznie Gmina Głowno w imieniu, której działał Wójt Gminy Pan Stanisław Tarkowski, zawarła umowy z jedenastoma przyszłymi użytkownikami wodociągu. Kwota 1.500 zł, która miała być wpłacona przez użytkowników wodociągu, stanowiła koszt budowy poszczególnych przyłączy do ich posesji, ponieważ Gmina Głowno udzieliła zamówienia publicznego na budowę wodociągu wraz z przyłączami. Łączna wartość przyłączy miała wynieść 16.500 zł, stąd kwota ta została podzielona w równej części pomiędzy zainteresowane osoby i średni koszt budowy przyłącza wyliczono na kwotę 1.500 zł. W efekcie użytkownicy wpłacili 18.000 zł, gdyż w trakcie realizacji inwestycji zamiar korzystania z wodociągu zgłosiła jeszcze jedna osoba, która również dokonała wpłaty 1.500 zł, przy czym wpłata ta nastąpiła bez zawarcia jakiejkolwiek umowy. Należy zauważyć, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. nr 72, poz.747 ze zm.) koszt budowy przyłączy wodociągowych obciąża użytkowników tych przyłączy, natomiast powinien to być koszt rzeczywisty. W opisanym przypadku obciążono wszystkich użytkowników jednakową kwotą niezależnie od długości poszczególnych przyłączy.
3. Z tytułu przyłączenia nieruchomości do istniejącej sieci wodociągowej pobierano od właścicieli gospodarstw opłatę wynikającą z uchwały nr 53/XIII/99 Rady Gminy w Głownie z dnia 25 sierpnia 1999 roku w sprawie określenia zasad korzystania z wiejskich wodociągów zbiorowych na terenie Gminy Głowno. Zgodnie z § 7 ust.2 załącznika do tej uchwały - podłączenie nieruchomości do istniejących urządzeń wodociągowych mogło nastąpić za zgodą Urzędu Gminy, zaś w § 7 ust.3 wskazano, że zgoda mogła być wydana po uzyskaniu warunków technicznych wykonania przyłącza i po wniesieniu do budżetu gminy opłaty w wysokości równowartości 600 m3 wody według stawki obowiązującej na terenie gminy. W podstawie prawnej wskazanej wyżej uchwały nr 53/XIII/99 powołano § 3 ust.1 pkt 1 oraz § 2 ust.1 pkt 1-6 i ust.2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 1996 roku w sprawie urządzeń zaopatrzenia w wodę i urządzeń kanalizacyjnych oraz zasad ustalenia opłat za wodę i wprowadzanie ścieków (Dz.U. nr 151, poz. 716 ze zm.), które utraciło moc obowiązującą z dniem 1.01.2002 roku. Ponadto, przytoczony § 3 ust.1 pkt 1 ww. rozporządzenia - zgodnie z którym - opłatę za wodę pobieraną z urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i za ścieki wprowadzane do zbiorczych urządzeń kanalizacyjnych ustalały właściwe organy jednostek samorządu terytorialnego, na wniosek podmiotów eksploatujących urządzenia, w odniesieniu do urządzeń stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego i komunalnych osób prawnych - został uznany na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego za niezgodny z Konstytucją RP i utracił moc prawną z dniem 23 kwietnia 1999 roku, a zatem w czasie podjęcia przedmiotowej uchwały nie obowiązywał.
Wskazane wyżej opłaty związane z wyrażeniem zgody na przyłączenie się do sieci wodociągowej pobierane były bez podstawy prawnej. Budowa sieci wodociągowych jest obowiązkiem gminy, natomiast użytkownicy ponoszą koszty budowy indywidualnych przyłączy. Od dnia 14 stycznia 2002 roku zagadnienia związane ze zbiorowym zaopatrzeniem w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków normuje ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Zgodnie z art.3 ust.1 tej ustawy - zbiorowe zaopatrzenie w wodę jest zadaniem własnym gminy, która na podstawie art.3 ust.3 tejże ustawy została zobowiązana do ustalania kierunków rozwoju sieci w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Stosownie do art.15 ust.1 ustawy - przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane zapewnić realizację budowy i rozbudowy urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, ustalonych przez gminę. Natomiast na mocy art.15 ust.3 ustawy osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci została zobowiązana do zapewnienia na własny koszt realizacji budowy przyłączy do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego. Gmina nie może uzależnić przyłączenia się do wodociągu przez potencjalnych jego użytkowników od wcześniejszego wniesienia określonej opłaty, gdyż ustawodawca nie udzielił jej w tym zakresie żadnego upoważnienia.

4. W 2003 roku Gmina Głowno uzyskała dochód w kwocie 400 zł z tytułu kary uiszczonej za nielegalny pobór wody. W wyniku kontroli instalacji wodociągowej znajdującej się w jednym z gospodarstw stwierdzono, że właściciel nieruchomości zgłosił jedynie przyłącze i pobór wody do budynku inwentarskiego, natomiast nie zgłosił wykonania przyłącza wodociągowego do budynku mieszkalnego, w którym nielegalnie dokonywał poboru wody z pominięciem wodomierza. Na podstawie pisma z 28 lutego 2003 roku Wójt Gminy Głowno - stosownie do postanowień wynikających z umowy zawartej z użytkownikiem wodociągu - obciążył go kwotą 1.700 zł, która stanowiła równowartość 1.000 m3 wody. W związku ze złożonymi przez właściciela nieruchomości wyjaśnieniami oraz wnioskiem o umorzenie nałożonej kary, Wójt Gminy Głowno w dniu 5 czerwca 2003 roku postanowił zmniejszyć jej wysokość do kwoty 400 zł. Z dokumentacji wynikało, że kara została nałożona zgodnie z postanowieniami umowy zawartej z użytkownikiem wodociągu. W tej sytuacji zmniejszenie wymiaru kary nie znajdowało podstawy prawnej. Wskazać należy, że zgodnie z art.34a ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych - organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego mógł określić szczegółowe zasady i tryb umarzania wierzytelności jej jednostek organizacyjnych z tytułu należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów ustawy Ordynacja podatkowa, udzielania innych ulg w spłacaniu tych należności oraz wskazać organy do tego uprawnione.
5. Wszystkie wyżej wskazane dochody, tj. wpłaty z tytułu zwrotu poniesionych kosztów budowy przyłączy wodociągowych, wpłaty z tytułu wydania zgody na przyłączenie do istniejącej sieci wodociągowej oraz kara za nielegalny pobór wody zostały zaklasyfikowane w § 0960 przewidzianym dla dochodów z tytułu zapisów, spadków i darowizn pieniężnych. Żadna ze wskazanych wpłat nie mieściła się w tej grupie dochodów.

Odpowiedzialność za wskazane nieprawidłowości ponosi Wójt Gminy oraz Skarbnik Gminy.

W zakresie wydatków na realizację zadań zleconych na podstawie umowy jednostkom spoza sektora finansów publicznych

W kontrolowanym okresie Gmina Głowno nie udzielała dotacji na realizację zadań zleconych na podstawie umowy jednostkom nie zaliczonym do sektora finansów publicznych w oparciu o przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. nr 96, poz. 873 ze zm.). Kontrolujący stwierdzili natomiast, że Gmina ponosiła wydatki bezpośrednio z budżetu na finansowanie działalności LZS "Sokół" w Popowie oraz na działalność tzw. "sekcji kulturystycznych" przy ochotniczych strażach pożarnych. W przypadku zakupów dokonywanych przez LZS Sokół rachunki wystawiane były na Urząd Gminy w Głownie. Ponadto, ze środków budżetowych ponoszono wydatki na zakup sprzętu, który nie był wprowadzony do ewidencji majątku Gminy, tylko od razu nieodpłatnie przekazany (na podstawie protokołu PT) do tzw. "sekcji kulturystycznych" w Popowie, Mąkolicach, Woli Zbrożkowej i Ostrołęce. Wydatki poniesione z budżetu Gminy Głowno w dziale 926 kultura fizyczna i sport rozdział 92695 – pozostała działalność (z przeznaczeniem w całości na sfinansowanie działalności wyżej wskazanych podmiotów), wyniosły w 2004 roku 22.079 zł, natomiast w 2005 roku - 25.008 zł. Podmioty nie zaliczone do sektora finansów publicznych nie mogą być finansowane bezpośrednio z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, a ewentualne przekazanie im środków finansowych powinno wiązać się z wykonywaniem przez nie zadań własnych gminy i powinno nastąpić w drodze przekazania dotacji. Tryb i zasady zlecania zadań z zakresu kultury fizycznej i sportu oraz przekazywania dotacji na ich finansowanie określa ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Odpowiedzialność za realizację wskazanych wydatków ponosi Wójt Gminy oraz Sekretarz Gminy, którzy dokonali dyspozycji środków pieniężnych oraz Skarbnik Gminy.

W zakresie wydatków osobowych

W latach 2002-2005 kierownikowi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Głownie zostały wypłacone, na podstawie list płac sporządzonych w dniach 23 grudnia 2002 roku, 21 listopada 2003 roku, 23 grudnia 2003 roku, 16 grudnia 2004 roku oraz 9 grudnia 2005 roku nagrody uznaniowe w następujących wysokościach: 483,10 zł, 325 zł, 3.000 zł, 3.000 zł, 995,05 zł. Wszystkie listy płac zostały zatwierdzone do wypłaty przez kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej. W dokumentacji księgowej, jak również w aktach osobowych pracownika, brak było pisemnych decyzji Wójta Gminy dotyczących przyznania nagród. Stosownie do art.4 pkt 2a ustawy z dnia 22 marca 1990 roku o pracownikach samorządowych (tekst jednolity z 2001 r., Dz. U. nr 142, poz.1593 ze zm.) - czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w odniesieniu do kierowników gminnych jednostek organizacyjnych dokonuje wójt. Z wyjaśnienia złożonego przez Pana Stanisława Tarkowskiego - Wójta Gminy Głowno wynikało, że część nagród została z nim uzgodniona, co dotyczyło nagród w kwotach 481,10 zł, 325 zł i 995,05 zł (w tym ostatnim przypadku prawdopodobnie). Natomiast nagrody w kwotach po 3.000 zł nie były z nim konsultowane i nie podjął decyzji o ich przyznaniu. Z powyższego wynikało, że wobec braku decyzji podmiotu wykonującego uprawnienia pracodawcy wobec kierownika Ośrodka o przyznaniu nagród nie było podstaw prawnych do wypłaty tych nagród w łącznej kwocie 6.000 zł.

Odpowiedzialność za wypłatę nagród ponosi kierownik GOPS-u.

W zakresie stosowania przepisów o zamówieniach publicznych

1. W postępowaniach przeprowadzonych w 2005 roku w trybie zapytania o cenę, których przedmiotem był zakup kruszywa drogowego oraz świadczenie usług transportowych na terenie Gminy Głowno, stwierdzono następujące nieprawidłowości związane z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia:
- we wzorze umowy zapisano, że zamawiający może odstąpić od umowy w terminie 7 dni od powzięcia wiadomości o wystąpieniu istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy. Wskazane uprawnienie wynikało z art.145 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (Dz.U. nr 19, poz.177 ze zm.), zgodnie z którym zamawiający może, w opisanej sytuacji, odstąpić od umowy w terminie 30 dni od powzięcia wiadomości o wystąpieniu takich okoliczności, przy czym wskazany przepis był przepisem powszechnie obowiązującym i nie było potrzeby cytowania go w umowie, jeżeli jednak zamawiający to uczynił, nie powinien skracać terminu na skorzystanie z uprawnienia do odstąpienia od umowy, co było niekorzystne dla zamawiającego;
- w pkt VI ppkt 1 specyfikacji istotnych warunków zamówienia zamawiający określił warunki udziału w postępowaniu poprzez zacytowanie art.22 ust.1 ustawy Prawo zamówień publicznych, natomiast w ppkt 2 „ocena spełnienia warunków udziału w postępowaniu” opisał sytuacje, w których wyklucza się wykonawców z ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego oraz sytuacje, w których mógłby odrzucić ofertę. W pkt VII ppkt 1 specyfikacji wymienione zostały dokumenty na potwierdzenie, że wykonawca posiada uprawnienie do wykonywania określonej działalności lub czynności oraz nie podlega wykluczeniu na podstawie art.24 ustawy Prawo zamówień publicznych, w tym m.in. formularz cenowy z wykorzystaniem wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do specyfikacji. Wskazań jednakże należy, że zamawiający nie powinien wymagać, aby przedstawione w ofercie informacje na temat ceny były zawarte na wzorze formularza cenowego, co najwyżej w ofercie należało zamieścić wszystkie informacje wynikające z takiego wzoru, ponieważ - stosownie do postanowień art.89 ust.1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych - zamawiający miał obowiązek odrzucić ofertę, jeżeli jej treść nie odpowiada treści (a nie formie) specyfikacji;
- w pkt VII ppkt 2 specyfikacji zamawiający wskazał, że jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zamiast dokumentów, o których mowa wyżej (ppkt 1) miał złożyć dokument lub dokumenty, wystawione zgodnie z prawem kraju, w którym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, potwierdzające odpowiednio, że: (a) nie otwarto jego likwidacji ani nie ogłoszono upadłości, (b) nie orzeczono wobec niego zakazu ubiegania się o zamówienie, (c) nie zalega z uiszczaniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne albo, że (d) uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu. Wskazać trzeba, że zgodnie z § 2 ust.1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 2004 roku w sprawie rodzajów dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. nr 71, poz. 645) - dokumenty te należało składać zamiast dokumentów, o których mowa w § 1 ust.1 pkt 1, 5 i 6 rozporządzenia.
Ponadto, zamawiający zacytował dalej § 2 ust.2 ww. rozporządzenia, natomiast nie wymagał on złożenia następujących dokumentów, tj. zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego, Urzędu Skarbowego czy ZUS-u. Stąd żądanie, od pomiotu - mającego siedzibę czy miejsce zamieszkania poza granicami Polski - składania odpowiednich dokumentów, powodowało sytuację, w której od podmiotów zagranicznych wymagane były dokumenty na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu, które to dokumenty nie były wymagane od podmiotów krajowych, mających złożyć jedynie stosowne oświadczenie. Powyższe wskazuje, że zamawiający dokonał automatycznego przepisania przepisów powszechnie obowiązujących bez ich dostosowania do konkretnego postępowania o wartości poniżej 60.000 euro. Ponadto, zamawiający nie zamierzał zaprosić do składania ofert podmiotów mających siedzibę poza granicami Polski, a więc cały powyższy zapis nie miał w praktyce znaczenia;
2. W postępowaniu dotyczącym wyboru wykonawcy modernizacji drogi gminnej we wsi Wola Mąkolska oraz modernizacji drogi gminnej we wsi Kolonia Wola Lubiankowska stwierdzono następujące nieprawidłowości:
- w treści ogłoszeń o postępowaniu zamieszczonych w Biuletynie Zamówień Publicznych oraz na tablicy ogłoszeń i na stronie internetowej zamawiającego wystąpiły różnice co do szczegółowości opisu przedmiotu zamówienia. Zgodnie z art.40 ust.6 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych - ogłoszenie zamieszone w miejscu publicznie dostępnym w siedzibie zamawiającego, na stronie internetowej, w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub w inny sposób nie może zawierać informacji innych niż przekazane Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych;
- zamawiający wskazał w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się oferenci, którzy spełniają warunki wymienione w pkt VIII ppkt 1, przy czym nie sprecyzował tych warunków dla potrzeb prowadzonego postępowania;
- w pkt VIII ppkt 2 specyfikacji zamawiający wymienił przypadki, w których wykluczy wykonawców z ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego, cytując art.24 ust.1 pkt 10 oraz art.24 ust.2 ustawy Prawo zamówień publicznych, przy czym pominął przypadki wykluczenia, o których mowa w art.24 ust.1 pkt 1-9. Faktem jest, że przesłanki te miały zastosowanie z mocy prawa, jednak jeżeli część z tych przesłanek została zacytowana w specyfikacji, to mogła pojawić się wątpliwość czy zamawiający miał zamiar je stosować, skoro wprost wskazał kiedy wykonawca będzie wykluczony z udziału w postępowaniu;
- w pkt IX specyfikacji wskazano, że w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu należało załączyć formularz ofertowy z wykorzystaniem wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do specyfikacji. Złożenie oferty zawierającej w treści wymagane przez zamawiającego informacje, lecz sporządzonej w innej postaci niż wymagał tego wzór formularza ofertowego, nie może stanowić podstawy wykluczenia. Gdyby te informacje nie zostały zawarte w treści oferty, to wówczas zamawiający mógłby co najwyżej odrzucić ofertę jako niezgodną ze specyfikacją. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że zamawiający nie powinien żądać złożenia formularza ofertowego zgodnego ze wzorem, jako dokumentu potwierdzającego spełnienie warunków udziału w postępowaniu;
- w specyfikacji zapisano, że oferta wspólna powinna „zawierać dokumenty dla każdego partnera z osobna, pozostałe dokumenty składane są wspólnie”. Z przytoczonego zapisu nie wiadomo, jakie dokumenty miały być przedłożone dla każdego partnera, a jakie wspólnie. Z układu specyfikacji można było wnioskować, że chodziło o dokumenty składane w celu potwierdzenia, że wykonawca posiada uprawnienie do wykonywania określonej działalności lub czynności oraz że nie podlega wykluczeniu na podstawie art.24 ustawy Prawo zamówień publicznych;
- w specyfikacji zamawiający nie żądał wskazania, która z części zamówienia zostanie powierzona podwykonawcom, czym nie dopełnił obowiązku wynikającego z art.36 ust.3 ustawy Prawo zamówień publicznych.

Odpowiedzialność za stwierdzone nieprawidłowości ponosi - stosownie do art.18 ust.1 ustawy Prawo zamówień publicznych - Wójt Gminy jako kierownik zamawiającego.

W zakresie ewidencji majątkowej i przeprowadzenia inwentaryzacji

W czasie przeliczania wartości środków trwałych w oparciu o wskaźniki wynikające z obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 8 lutego 1995 roku w sprawie wskaźników przeliczeniowych do aktualizacji wyceny środków trwałych na dzień 1 stycznia 1995 roku (M.P. nr 9, poz.125) wystąpiły błędy, które spowodowały, że nieprawidłowo ustalono wartość początkową, a w efekcie również wartość umorzenia następujących środków trwałych:
- wodociąg we wsi Wola Zbrożkowa - wartość zaniżona o kwotę - 12.030 zł,
- wodociąg we wsi Władysławów Bielaw - wartość zaniżona o kwotę - 9.905 zł,
- stacja wodociągowa we Mąkolice - wartość zaniżona o kwotę - 26.143 zł,
- sieć wodociągowa we wsi Mąkolice - wartość zawyżona o kwotę - 4.000 zł.
Stwierdzono błędy - dotyczące wyliczenia wartości umorzenia dróg - były spowodowane pomyłką rachunkową, bądź nieterminowym przyjęciem na stan środków trwałych. Ponadto do końca 2003 roku do umorzenia dróg stosowano stawkę 4 %, zamiast stawki w wysokości 4,5%.

Odpowiedzialność za prawidłowe ustalenie zasad prowadzenia rachunkowości oraz wypełnianie obowiązków wynikających z ustawy o rachunkowości, w tym w zakresie, ewidencjonowania i wyceny majątku, ponosi Wójt Gminy jako kierownik jednostki.

Zawiadamiając o powyższych nieprawidłowościach proszę Pana Wójta o podjęcie działań mających na celu ich usunięcie oraz zapobieżenie ich występowaniu w przyszłości. W tym celu Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi kieruje następujące wnioski pokontrolne:

1. Zapewnić przestrzeganie art.44 ust.2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych w zakresie powierzania pracownikom obowiązków dotyczących gospodarki finansowej. Stosownie do powołanego przepisu – kierownik jednostki może powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki, a przyjęcie obowiązków przez te osoby powinno być potwierdzone dokumentem w formie odrębnego imiennego upoważnienia albo wskazania w regulaminie organizacyjnym jednostki.
2. Zapewnić podjęcie kontroli w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Głownie w zakresie wyznaczonym przez art. 187 ust.2 i 3 ustawy o finansach publicznych. Zgodnie z powołanym przepisem - przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego kontroluje przestrzeganie, przez podległe i nadzorowane przez siebie jednostki sektora finansów publicznych, realizacji procedur w zakresie celowości zaciągania zobowiązań finansowych i dokonywania wydatków. Kontrola obejmuje w każdym roku co najmniej 5 % wydatków podległych jednostek organizacyjnych.
3. Podjąć czynności w celu dokonania zmiany umowy dotyczącej obsługi bankowej Gminy w zakresie czasu jej obowiązywania. Umowa powinna być zawarta na czas oznaczony. Wskazać należy, że zgodnie z art.142 ust.2 ustawy Prawo zamówień publicznych - zamawiający może zawrzeć umowę, której przedmiotem są świadczenia okresowe lub ciągłe, na okres dłuższy niż 4 lata, jeżeli wykonanie zamówienia w dłuższym okresie spowoduje oszczędności kosztów realizacji zamówienia w stosunku do okresu czteroletniego lub jest to uzasadnione zdolnościami płatniczymi zamawiającego lub zakresem planowanych nakładów oraz okresem niezbędnym do ich spłaty.
4. Zapewnić, aby wydatki budżetowe ponoszone były w granicach określonych w planie finansowym, zgodnie z art.138 pkt 3 w związku z art.189 ust.1 ustawy o finansach publicznych.
5. Przestrzegać wyłącznej kompetencji organu stanowiącego do wyznaczenia inkasentów należności podatkowych. Zapewnić by poboru podatków i opłat lokalnych dokonywały wyłącznie osoby wskazane jako inkasenci przez Radę Gminy w Głownie.
6. Z osobami pobierającymi opłaty za wodę zawrzeć umowy cywilnoprawne określające, w szczególności zakres obowiązków i należne wynagrodzenie.
7. Podjąć czynności w celu wyegzekwowania zwrotu do budżetu Gminy bezpodstawnie wypłaconych na rzecz sołtysów nagród pieniężnych.
8. W odniesieniu do osób prawnych prowadzących działalność gospodarczą, będących podatnikami podatku od nieruchomości, podjąć czynności wyjaśniające w zakresie prawidłowości zadeklarowania gruntów i budynków pozostałych, mając na względzie definicję legalną gruntów i budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej zawartą w art.1a ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych. Ponadto, ustalić moment powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku leśnego w przypadku podatnika - "AGROHERB".
9. Podjąć czynności w celu wyjaśnienia prawidłowości zadeklarowania przedmiotów opodatkowania w podatku od nieruchomości (powierzchnia użytkowa budynków mieszkalnych) w latach 2003 - 2005 przez Gospodarstwo Mieszkaniowe Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
w Ksawerowie, uwzględniając uwagi zawarte w pierwszej części wystąpienia.
10. Podjąć czynności w celu wyjaśnienia prawidłowości zadeklarowanej wysokości podatku rolnego na 2005 rok przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną Boczki Domaradzkie, uwzględniając uwagi zawarte w pierwszej części wystąpienia.
11. Egzekwować od podatników terminowe składanie deklaracji podatkowych w zakresie podatku od nieruchomości (przez osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej) oraz podatku od środków transportowych, w tym przez podatników korzystających ze zwolnień ustawowych.
12. Zapewnić dokonywanie czynności sprawdzających wobec składanych przez podatników deklaracji podatkowych, w oparciu o art.272 ustawy z dnia 29 sierpnia 1998 roku Ordynacja podatkowa.
13. Zapewnić wydawanie decyzji podatkowych przez organ podatkowy, bądź pracownika upoważnionego na piśmie na podstawie art.143 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.
14. Decyzje umorzeniowe wydawać wyłącznie w stosunku do zaległości podatkowych.
15. W wydawanych decyzjach dotyczących udzielenia ulg w zapłacie podatku zamieszczać podstawę prawną oraz uzasadnienie faktyczne i prawne, zgodnie z wymogami określonymi w art.210 ustawy Ordynacja podatkowa. Starannie formułować rozstrzygnięcie zawarte w decyzji.
16. Zwolnienie w podatku rolnym z tytułu nabycia gruntów na powiększenie lub utworzenie gospodarstwa rolnego stosować od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek, zgodnie z art. 13d ust.3 ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym.
17. Przestrzegać art.15 ust.2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, zgodnie z którym - realizację budowy przyłączy do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci. W sytuacji wykonywania inwestycji budowy sieci wodociągowej z przyłączami przez Gminę (jako inwestora) wnoszone przez użytkowników opłaty powinny odpowiadać faktycznie poniesionym kosztom na budowę danego przyłącza.
18. Podjąć czynności w celu dokonania zwrotu nienależnie pobranych przez Gminę opłat za udzielenie zgody na przyłączenie nieruchomości do sieci wodociągowej.
19. Przedłożyć Radzie Gminy projekt uchwały w sprawie określenia stawki procentowej opłaty adiacenckiej, na podstawie z art.146 ust.2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami.
20. W przypadku wzrostu wartości nieruchomości w związku z wybudowaniem przez Gminę urządzeń infrastruktury technicznej, np. wodociągów, dokonać analizy możliwości ustalenia opłat adiacenckich.
21. Zapewnić pobieranie kar, np. z tytułu nielegalnego poboru wody w wysokościach wynikających z postanowień umownych.
22. Zaniechać finansowania bezpośrednio z budżetu Gminy działalności stowarzyszeń kultury fizycznej. Przekazanie środków finansowych (dotacja) na rzecz organizacji pozarządowych realizujących zadania w zakresie kultury fizycznej i sportu powinno być powiązane ze zleceniem zadania publicznego, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
23. Podjąć czynności w celu wyegzekwowania zwrotu do budżetu Gminy bezpodstawnie wypłaconych dwóch nagród uznaniowych (po 3.000 zł) na rzecz Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Głownie.
24. Przy udzielaniu zamówień publicznych przestrzegać przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych, zwłaszcza: art. 36 - w zakresie dotyczącym treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia; (b) art. 32 oraz 34 - w zakresie dotyczącym ustalenia wartości szacunkowej zamówienia; (c) art.142 - odnośnie zakresu czasowego umów zawieranych w sprawie zamówień publicznych.
25. Stosować prawidłowe stawki umorzenia dla poszczególnych środków trwałych oraz dokonać korekty wartości początkowej środków trwałych i wartości ich umorzenia, wskazanych w pierwszej części wystąpienia,.

Podając powyższe do wiadomości, stosownie do postanowień wynikających z art.9 ust.3 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych, proszę Pana Wójta o przesłanie informacji o sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych lub przyczynach ich niewykonania w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Jednocześnie informuję, że zgodnie z art.9 ust.4 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, do wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnym przysługuje prawo zgłoszenia zastrzeżeń do Kolegium Izby. Zastrzeżenie składa właściwy organ jednostki kontrolowanej w terminie 14 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego za pośrednictwem Prezesa Izby. Podstawą zgłoszenia zastrzeżenia może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Bieg terminu, o którym mowa wyżej, ulega zawieszeniu na czas rozpatrzenia zastrzeżenia w odniesieniu do wniosków pokontrolnych objętych zastrzeżeniem.

Do wiadomości:

1. Przewodniczący Rady Gminy w Głownie
2. Przewodniczący Komisji Rewizyjnej Rady Gminy w Głownie
3. aa



Wystąpienie pokontrolne podpisała dr Jadwiga Chwiałkowska – Zastępca Prezesa Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi.